مراسم رونمایی 17 کتاب‌ صوتی «داستان‌های سواد مالی»، با عنوان «شب قصه‌ها» در نخستین روز دی‌ماه 99 برگزار شد. در این برنامه که اجرای آن را منصور ضابطیان، نویسنده و برنامه‌ساز رادیو و تلویزیون، بر عهده داشت، کتاب‌های صوتی داستان‌های سواد مالی رونمایی شدند. این کتاب‌ها، نسخۀ صوتی مجموعه 17جلدی داستان‌های سواد مالی آکادمی هوش مالی است که توسط «انتشارات قدیانی» منتشر شده بود. 

در فرداروز یلدا، در شب قصه‌ها، منصور ضابطیان میزبان مهمانانی شد تا از قصه‌گویی و قصه‌های سواد مالی بگویند. حامد زحمتکش، کارگردان و بازیگر، نازنین مهیمنی، بازیگر و صداپیشه و بهرام سروری‌نژاد، بازیگر، کارگردان و صداپیشه، که در تولید و آماده‌سازی این مجموعه همکاری کردند، مهمان شب قصه‌ها بودند تا از مراحل تولید کتاب‌های صوتی بگویند. مهمان ویژۀ برنامه نیز قصه‌گوی نام‌آشنا، بانو احترام برومند، بود.

در ابتدای مراسم، منصور ضابطیان از قصه‌ها و قصه‌گویی گفت: قصه‌گویی تاریخچه‌ای هم‌پای تاریخ بشری دارد؛ در دورانی که پای فنّاوری هنوز به خانه‌های ما باز نشده بود، آدم‌ها شب‌های تاریک و سرد و طولانی زمستان را با قصه‌ها می‌گذراندند. قصه‌گویی راهکاری مهم برای انتقال دانش و تجربه بین نسل‌ها و بیان پندها و اندرزها بود. قصه‌ها همچنان این وظیفه خطیر را بر دوش می‌کشند و سهمی بزرگ در آموزش ایفا می‌کنند. آموزش غیرمستقیم با کمک قصه‌ها یکی از شیوه‌های مؤثر در امر آموزش به کودکان است. به همین دلیل این شب را برای رونمایی داستان‌های سواد مالی انتخاب کردیم. 

در مجموعه داستان‌های سواد مالی، مطالبی که برای آیندۀ اقتصادی کودکان لازم است به‌خوبی با قصه‌ها عجین شده است. با شنیدن این قصه‌ها، بچه‌ها به موضوع داستان فکر می‌کنند و آموزه‌های سواد مالی را کم‌کم یاد می‌گیرند. این کتاب‌ها سبک زندگی مالی را به آن‌ها می‌آموزد. ما هم اگر از کودکی با مهارت‌های سواد مالی آشنا می‌شدیم، شاید آیندۀ بهتر و پُربارتری داشتیم. 

بخش عمده‌ای از مشکلات ما به دلیل نداشتن سواد مالی است نه بی‌پولی. اگر بچه‌ها از دوران کودکی یاد بگیرند که چطور میان دخل و خرج خود تعادل برقرار کنند، زندگی بهتری خواهند داشت. سواد مالی به ما می‌گوید که سبک جدیدی از زندگی را بیاموزیم تا آیندۀ بهتری داشته باشیم. بهتر است بچه‌ها را با مشکلات مالی آشنا نکنیم، اما روش درست رفتارهای مالی را به آن‌ها بیاموزیم. 

کتاب صوتی نیز فرصتی مغتنمی برای آموزش کودکان است، زیرا در موقعیتی که نمی‌توان کتاب چاپی خواند، بچه‌ها می‌توانند به این کتاب‌ها گوش دهند و مطالب را غیرمستقیم بیاموزند.

بانو برومند، مجری و بازیگر، مهمان ویژۀ شب قصه‌ها بود. وی یکی از قصه‌گویانی است که کودکان دهۀ پنجاه و شصت با صدایش خاطره‌های کودکی خود را به یاد می‌آورند. او ابتدا خاطراتی از آن سال‌ها و اهمیت قصه‌گویی برای بچه‌ها تعریف کرد و سپس دربارۀ داستان‌های سواد مالی برای کودکان گفت:

در گذشته که رسانه‌ و فنّاوری به این شکل نبود، شب‌های طولانی و سرد زمستان به قصه‌گویی می‌گذشت. بچه‌ها با شنیدن قصه‌ها احساس امنیت می‌کنند، به بزرگ‌ترها نزدیک می‌شوند و رؤیاپردازی می‌کنند. قصه ابزار تربیت است. با کمک قصه‌ها می‌توانیم سبک زندگی را به بچه‌ها آموزش دهیم بدون آنکه مستقیم آن‌ها را نصیحت کنیم. از داستان‌ها می‌توان برای آموزش سواد مالی، آداب زندگی، ارتباطات اجتماعی، حفظ محیط‌زیست و... بهره برد.

ابتدا که نام مجموعه داستان‌های سواد مالی را شنیدم، این پرسش به ذهنم خطور کرد که آیا لازم است بچه‌ها از خردسالی با چنین مفاهیمی آشنا شوند. داستان‌ها را که خواندم، متوجه شدم بسیار با دقت انتخاب شده‌اند و با ترجمه‌ای باکیفیت و دسته‌بندی خوب، مناسب آموزش این مفاهیم به بچه‌ها هستند. در کتاب‌های سواد مالی، غیرمستقیم، به بچه‌ها آموزش داده شده است چطور زندگی کنند. به آن‌ها آموزش داده شده است که قدرشناس چیزهایی باشند که دارند و چطور چیزهایی را که می‌خواهند به دست آورند. در واقع آن‌ها با کمک داستان‌ها تدبیر مالی زندگی را یاد می‌گیرند.  

برای آموزش کودکان به همین شکل باید از شیوه‌هایی استفاده کنیم که هدفی در آن مستتر باشد. با وجود این کتاب‌ها و آموزش‌ها، امیدوارم نسل آینده بداند چطور کسب درآمد کند و چطور آن درآمد را بهتر خرج کند.

مهمان بعدی برنامه، دکتر کمیل رودی، بود تا دربارۀ جایگاه قصه در زندگی برای‌مان بگوید: انسان‌ها نسبتی با قصه‌ها دارند. وقتی از ما دربارۀ خودمان بپرسند، در پاسخ، قصه‌ای از خودمان را بازگو می‌کنیم. اتفاقاتی که در قصه‌ها روی می‌دهد یکی از ابزارهای بسیار مهم و کارآمد در فرایند آموزش است. ازاین‎رو، وقتی تصمیم می‌گیریم مطلبی را به بچه‌ها آموزش دهیم یکی از شیوه‌ها قصه‌گویی است.

قصه نرم‌افزار یادگیری زندگی است. قصه‌ها را که می‌شنویم، با قهرمان‌های آن هم‌ذات‌پنداری می‌کنیم. با شادی‌شان شاد می‌شویم و با غم‌هایشان غمگین. اگر آن‌ها موفق شوند، ما نیز احساس می‌کنیم موفق شده‌ایم. این امر کمک می‌کند آموزش با شیوۀ داستان‌گویی، اثربخش‌تر باشد.

سواد مالی به ما کمک می‌کند بتوانیم به‌درستی پول‌هایمان را مدیریت کنیم تا کیفیت زندگی‌مان بهتر شود. سواد مالی نگاه‌کردن به زندگی از بُعد مالی است. کتاب‌های داستان‌های سواد مالی پیش از این چاپ شده بود، اما نیاز بود علاوه بر کتاب‌های چاپی، کتاب‌های صوتی این مجموعه را نیز آماده شود تا بچه‌ها با روش‌های مختلفی به این داستان‌ها دسترسی داشته باشند. علاوه بر این، صوتی‌بودن کتاب‌ها این مزیت را دارد که با شنیدن داستان و صداهای پس‌زمینه، ذهن ما تصاویر مرتبط با قصه را خلق می‌کند. با این شیوه یادگیری مهارت‌های سواد مالی آسان‌تر می‌شود و همیشه در خاطر کودکان می‌ماند. 

کتاب‌های صوتی مجموعۀ 17جلدی سواد مالی در واقع نمایش‌نامۀ صوتی هستند. قصه‌گویی همراه با شنیدن آواهای متناسب و موسیقی کمک می‌کند بچه‌ها تصویرهای خلاقانه‌تری بسازند و تغییر رفتار عمیق‌تر صورت گیرد. 

بهرام سروری‌نژاد، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون و کارگردان تئاتر یکی از صداپیشگان مجموعه کتاب‌های صوتی «داستان‌های سواد مالی»، مهمان دیگر شب قصه‌ها بود. در کتاب‌های صوتی، او به‌جای شخصیت‌های مختلفی ایفای نقش کرده است. سروری‌نژاد دربارۀ داستان‌های سواد مالی گفت:

هنگامی که برای این کار انتخاب شدم، کتاب‌ها را خواندم. ایدۀ جالبی است که از کودکی، بچه‌ها را با مفاهیم سواد مالی آشنا کنیم. ما با سواد مالی بیگانه‌ایم. در خانواده‌ها معمولاً والدین مدیریت مالی را به عهده می‌گیرند و بچه‌ها آشنایی چندانی با این مقوله ندارند. این کتاب‌ها کودکان را با مباحثی مانند پس‌اندازکردن و مدیریت مالی آشنا می‌کند. آن‌ها می‌توانند در آینده از این مهارت‌ استفاده کنند. 

در بحث آموزش به کودکان، مستقیم‌گویی شیوۀ مناسبی نیست چون شبیه نصیحت به نظر می‌رسد. ما در برابر نصیحت واکنش مناسبی نشان نمی‌دهیم چون معمولاً وقتی کار اشتباهی انجام داده بودیم یا ناراحت و عصبانی بوده‌ایم نصیحت شنیده‌ایم. بهتر است آموزش‌ها به شیوۀ غیرمستقیم باشد. در مجموعه داستان‌های سواد مالی نیز ما با قصه‌گویی به بچه‌ها یاد می‌دهیم چطور مسائل مالی را حل کنند. وقتی آموزش‌ها با نمایش و قصه‌گویی همراه باشد، بچه‌ها بیشتر آن را می‌پذیرند. 

در کتاب‌های کودکان، تصاویر بسیاری استفاده می‌شود تا مفاهیم آسان‌تر منتقل شود، بنابراین تولید کتاب صوتی کار دشواری است. در کتاب صوتی از صدا و موسیقی استفاده می‌کنیم تا شنونده مفهوم را به‌درستی درک کند.

خانم نازنین مهیمنی دیگر صداپیشۀ کتاب‌های صوتی سواد مالی دربارۀ آموزش سواد مالی گفت: وقتی نام کتاب‌ها را شنیدم، علامت سؤال بزرگی در ذهنم نقش بست. با خودم گفتم: «سواد مالی و هوش مالی چه ربطی به بچه‌ها دارد؟!» فکر نمی‌کردم بتوان در کار کودک به این وجه از زندگی توجه کرد. بعد از اینکه کتاب‌ها را خواندم متوجه شدم که در این کتاب‌ها، مفاهیم سواد مالی چقدر جالب و با زبان داستان برای بچه‌ها توضیح داده شده است.

کودکان با موسیقی، رنگ و قصه زود عجین می‌شوند و با کمک آن‌ها می‌توان به آن‌ها آموزش داد. بعضی از بچه‌ها با صدا ارتباط برقرار می‌کنند و بعضی دیگر با تصویر. این کتاب‌ها نیازهای هر دو گروه را مرتفع می‌کند. بچه‌ها می‌توانند کتاب را ورق بزنند و به کتاب‌های صوتی گوش دهند. 

این کتاب‌ها به بچه‌ها یاد می‌دهد چطور دارایی خود را مدیریت کنند. آموزش سواد مالی آیندۀ کودکان را تغییر می‌دهد. من اگر در کودکی با این مفاهیم آشنا می‌شدم، در بزرگ‌سالی تصمیم‌های مالی متفاوتی می‌گرفتم.

آخرین مهمان شب قصه‌ها حامد زحمتکش، کارگردان کتاب‌های صوتی بود. او از ضرورت و مراحل تولید کتاب‌های صوتی گفت: اولین بار که این کتاب‌ها را خواندم، به نظرم رسید خوب است از آن‌ها نمایش‌ بسازیم و روی صحنه ببریم. حدود یک سال داستان‌ها را بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که کتاب صوتی هم مناسب‌ است. برای تولید کتاب‌های صوتی، تصمیم گرفتیم که از شیوۀ «قصه‌گویی» و آموزش غیرمستقیم استفاده کنیم. نمایش‌نامه‌های صوتی کمک می‌کنند قدرت تصویرسازی کودکان و قوای شنیداری‌شان تقویت شود.

آماده‌سازی این کتاب‌ها کار دشواری بود چون در کتاب صوتی باید به‌نوعی تصاویر داستان را نیز به شنونده نشان می‌دادیم. سعی کردیم با تولید صداهای پس‌زمینه و آوردن برخی ماجراها در متن‌ها، شنونده را با فضایی که ماجراها در آن اتفاق می‌افتد آشنا کنیم.

سواد مالی، مهارت است. اگر در حرفۀ خود متخصص باشیم، ولی این مهارت را نداشته باشیم، موفق نخواهیم شد. سال‌ها در ایران نهضت سوادآموزی داشتیم. حالا که آمار بی‌سوادی در کشور ما بسیار کم شده است، باید به فکر باشیم تا سواد مالی را گسترش دهیم. سواد مالی به ‌معنای پول‌دارشدن نیست یا نباید حتماً پول‌دار باشیم تا این مهارت را بیاموزیم؛ در واقع ما سواد مالی یاد می‌گیریم تا موفق‌تر عمل کنیم.

نسخۀ صوتی مجموعۀ 17جلدی داستان‌های سواد مالی، در قالب نمایش شنیداری، برای کودکان پیش‌دبستانی تا سوم دبستان تولید شده است و در اپلیکیشن فیدیبو قابل دسترسی است. کتاب‌های صوتی در فیدیبو و خود کتاب‌ها از طریق فروشگاه الکترونیکی انتشارات «قدیانی» و وب‌سایت «دیجی کالا» در دسترس علاقمندان قرار گرفته است. 

در ادامه می‌توانید فیلم کامل این برنامه را ببینید: