به گزارش روابط عمومی نخستین کنفرانس «رسانه، ارتباطات و حکمرانی سایبری»، آیین اختتامیۀ نخستین کنفرانس بین‌المللی «رسانه، ارتباطات و حکمرانی سایبری» سه‌شنبه چهارم مرداد ماه در دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران برگزار شد.
سیدمحمد حسینی، معاون رییس‌جمهور و علی نیکزاد، نایب‌رئیس اول مجلس شورای اسلامی از سخنرانان افتتاحیه و اختتامیۀ این کنفرانس بودند. انجام گفت‌وگوهای تخصصی در چهار پنل، بخش دیگری از کنفرانس بود؛
- پنل «بنیان‌های نظری حکمرانی سایبری» با مدیریت علمی: امیدعلی مسعودی (رئیس)، رفیع‌الدین اسماعیلی، محمدرضا برزویی و سمیه لبافی،
- پنل «فرهنگ، جامعه و حکمرانی سایبری» با مدیریت علمی: عبدالکریم خیامی (رئیس)، صدیقه ببران، آمنه بختیاری و سجاد مهدی‌زاده،
- پنل «سیاست‌گذاری و حکمرانی سایبری» با مدیریت علمی: محمدرضا مجیدی (رئیس)، علی نوریجانی، کمیل قیدرلو و محمد نامی
- پنل «نهاد آموزش، سوادهای نوین و حکمرانی سایبری» با مدیریت علمی: حسن خجسته (رئیس)، معصومه نصیری، حسین بصیریان و کمیل رودی.
عبدالکریم خیامی، رئیس کمیتۀ رسانه و فضای مجازی دبیرخانۀ مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیر شورای علمی کنفرانس، عنوان کرد: این نخستین کنفرانس رسانه، ارتباطات و حکمرانی سایبری بود و در نخستین‌ها، کارها دشوارتر است. کنفرانس، رهیافت حکمرانی را انتخاب کرد. ما رویکردهای دیگری هم در نگاه به فضای سایبری داریم اما رویکرد حکمرانی رویکرد جامع‌تری بود. فضای سایبری مؤلفه‌ای در کنار سایر مؤلفه‌ها نیست بلکه همۀ ساحت‌ها را دستخوش تغییر قرار داده است. هیچ بخشی از فضای واقعی نیست مگر اینکه درگیر فضای دومی هم هست.
خیامی در ادامه به محورهای این کنفرانس و نتایج نشست‌ها و مقالات اشاره کرده و گفت: این کنفرانس تمرین یک گفت‌وگوی بین‌رشته‌ای در میان حوزه‌های مختلف با محوریت حکمرانی سایبری بود. روانشناسی، حقوق، علوم تربیتی، روابط بین‌الملل، علوم سیاسی و ... . دانشجویان و اساتید همۀ این رشته‌ها مشارکت داشتند و این یکی از دشواری‌های برگزاری چنین نشستی بود. امروز ما متوجه شدیم هر کدام در هر حوزۀ تخصصی که هستیم هیچ گاه فکر نکنیم تمام قصه را متوجه شدیم. با تعاملات بیشتر کار را باید پیش ببریم وگرنه عقب خواهیم بود.
او افزود: حدود 130 مقاله قابل داوری بود. دو مرحله داوری انجام و بعد امتیازات برتر داده شد. 30 مقاله به مرحلۀ بعد رسیدند و مورد ارزیابی قرار گرفتند. نهایتاً 11 مقاله برای ارائه در چهار پنل انتخاب شد که از چهارتای آن‌ها تقدیر خواهد شد. اگر جایی موضوعی نو مطرح شده یا موضوعی پیشین از زاویه‌ای نو مطرح شده، اولویت داشته است. از اساتید خارجی که با ما همکاری کردند هم غیاباً تشکر می‌کنم. جمع‌بندی نشست‌های پیش از کنفرانس و 130 مقاله و چهار نشست که با حضور 16 استاد برگزار شد نشان داد که مباحث هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی و این جنس مباحث ضرورت هر آغاز درست حکمرانی سایبری است. یعنی معرفت‌شناسی فضای سایبر و انسان‌شناسی فضای سایبر مهم است. برخی از اساتید ممکن است اشتباه کنند و فکر کنند بدون این بنیان‌ها می‌توانند کار را درست پیش ببرند. قرن‌هاست که فیلسوفان قائل به وجود مستقل جامعه هستند. در متون اسلامی ما جامعه مستقل است و باید منزه باشد و مورد بازخواست قرار می‌گیرد. باید دید آیا فضای سایبری وجودش مستقل است؟ نظام حقوقی ما عقب‌افتادگی جدی در حکمرانی سایبری دارد. ما نمی‌توانیم قوانین مطبوعات پیشین را در فضای مجازی پیاده کنیم. به سیاست‌گذاران و در رأس‌شان قوۀ قضائیه به عنوان دستاورد کنفرانس می‌گوییم نظام حقوقی فضای سایبر دچار خلأها و سکوت‌های مبهم و چالش‌برانگیزی است.
او ادامه داد: در حوزۀ فنی و مهندسی، نگاه فنی - مهندسی یکی از نگاه‌های مهم در حوزه سایبری است اما آیا باید نگاه غالب باشد؟ دعوای میان ارتباطات توسعه و توسعۀ ارتباطات چه زمانی باید به نتیجه برسد؟ البته کسانی که در حوزۀ توسعۀ ارتباطات کار کردند همیشه پیشی‌گرفته‌اند. نمی‌شود جمعی بدون مطالعۀ پیشین، ابزاری را توسعه دهند و بعد حوزه‌های مختلف را صدا کنند تا شرایط را درست کنند. مجموعه مقالات و نشست‌ها می‌گوید برای حکمرانی درست سایبری باید هم‌فهمی رخ دهد؛ به‌ویژه برای ما که با پسوند اسلامی کار و افتخار می‌کنیم کسی رهبر ماست که فرموده اگر این مسئولیت خطیر را نداشتم مسئولیت فضای مجازی را بر عهده می‌گرفتم. مجموعه مقالات به ما می‌گوید تجارب جهانی را مرور کنید؛ آموزه‌های فراوانی در آن است. البته با دقت و گزینش‌گری و نه منفعلانه. به صرف بومی‌سازی اکتفا نکنیم؛ سیاست‌گذاری‌های‌مان گاه باید تولید یک فناوری جدید باشد و نباید برخورد منفعالانه باشد.
خیامی همچنین گفت: «مجموعه دستاوردهای پژوهشگران ما می‌گوید، دستگاه‌های مختلف حاکمیت باید از منافع بخشی خود عبور کنند و منافع کلی و نظام را ارجح قرار دهند. این از این پس یک انتخاب نیست؛ بلکه یک اجبار است. دنیای مجازی امروز فضای پیچیده و همگرایی است. آرایش دانشگاه‌های ما از آمادگی لازم برای این تغییرات برخوردار نیست. رشته‌های تحصیلی کنونی، آمادۀ ایجاد یک حکمرانی سایبری، که بتواند حاکمیت ملی را در جایگاه خود بنشاند، نیست. همۀ تلاش‌های بیرونی و سیستمی باید انجام شود اما در نهایت این انسان با تعبیر عقل صالح است که می‌تواند از این محیط سربلند خارج شود. برای تربیت چنین انسانی آمادگی دارند یا خیر؟
خیامی در پایان به صاحبان مقاله‌ها توصیه کرد: گهگاه به سایر رشته‌ها و حوزه‌های علمی توجه کنید! در پژوهش‌ها روش را جدی‌تر بگیرید! ارتباط مباحث را با حکمرانی سایبری بازنگری کنید! اگر نمی‌توانید وارد عرصۀ نظریه‌پردازی شوید، دست‌کم در نقد نظریه‌های موجود اهتمام کنید! تا جای ممکن ناظر به مسأله و میدان پژوهش کنیم. در انباشتی از داده‌ها و اطلاعات گم نشویم. این آسیب برخی از مقالات بود. باید به مقام تحلیل برسیم تا انشاءالله بتوانیم از این موقعیت به سلامت عبور کنیم.
در ادامۀ این مراسم، مقالات برگزیده اعلام شد. بر اساس جمع‌بندی نتایج به‌دست‌آمده از هیأت داوران نخستین کنفرانس بین‌المللی «رسانه، ارتباطات و حکمرانی سایبری»، چهار مقاله به عنوان مقالات برتر اعلام شدند که مقالۀ «ورود و بومی‌سازی آموزش سواد مالی در نظام آموزشی رسمی کشور» از عابد دمسازی‌زاده و سیدمهدی ناجی اصفهانی از آکادمی هوش مالی از جملۀ این مقالات بود.
کنفرانس بین‌المللی «رسانه، ارتباطات و حکمرانی سایبری»، با درجۀ علمی ISC توسط باشگاه مدیریت رسانه و توسعۀ سواد رسانه‌ای یونسکو و مشارکت دانشگاه تهران، کمیسیون ملی یونسکو و فدراسیون باشگاه‌های یونسکو و همکاری دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور برگزار شد.
