اس اند پی؛ مؤسسه‌ای نام آشنا که وظیفه رتبه‌بندی شرکت‌های صادرکننده اوراق بدهی را بر عهده دارد، این بار رتبه‌بندی سطح سواد مالی کشورها و گروه‌های گوناگون جمعیتی را در دستور کار قرار می‌دهد و کوتاه‌ترین و متفاوت‌ترین آزمون سواد مالی را طراحی می‌کند. آزمونی با پنج سؤال درباره چهار مفهوم اساسی سواد مالی یعنی بهره ساده، بهره مرکب، تورم و مدیریت ریسک به همراه سوالاتی از جنس استعدادهای ریاضی. طبق تعریف این مؤسسه، هر فرد آشنا با سه مفهوم از این مفاهیم چهارگانه، باسواد مالی است.

سال 2014، 150،000 نفر از افراد بالای 15 سال در 140 کشور دنیا به این پنج سؤال پاسخ می‌دهند. در میان این کشورها، هم نام کشورهای توسعه‌یافته موسوم به گروه جی7 به چشم می‌خورد و هم نام کشورهایی با اقتصادهای نوظهور مانند چین، روسیه، هند، برزیل و آفریقای جنوبی که عضو گروه بریکس هستند. پاسخ‌ها جمع‌آوری و تحلیل می‌شود؛ تحلیل‌هایی که نتایج جالبی را آشکار می‌سازند حقایقی مانند اینکه:

1. از هر سه نفر از مردم دنیا فقط یک نفر باسواد مالی است. یعنی 3.5 میلیارد نفر از جمعیت جهان حتی با مفاهیم پایه‌ای مالی نیز آشنایی ندارند؛ افرادی که بیشتر در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند.

2. زنان، فقیران و افراد با تحصیلات پایین، سواد مالی کمتری دارند. این حقیقت نه تنها در اقتصادهای در حال توسعه که در اقتصادهایی با بازارهای مالی توسعه‌یافته نیز صادق است.

3. بزرگسالانی که از خدمات مالی رسمی مانند حساب‌های بانکی یا کارت‌های اعتباری استفاده می‌کنند معمولاً صرف ‌نظر از میزان درآمدشان دانش مالی بالاتری دارند. افراد فقیر دارای حساب بانکی نسبت به افراد فقیر فاقد حساب بانکی یا ثروتمندانی که از اعتبار استفاده می‌کنند معمولاً نسبت به ثروتمندانی که این کار را انجام نمی‌دهند مهارت‌های مالی بهتری دارند. این نشان می‌دهد که سواد مالی و دسترسی به خدمات مالی با یکدیگر رابطه مستقیم دارند.

4. کشورهای استرالیا، کانادا، دانمارک، فنلاند، آلمان، رژیم صهیونیستی، هلند، نروژ، سوئد و بریتانیا که حدود 65 درصد بزرگسالان آن یا بیشتر باسواد مالی هستند به عنوان کشورهای با بالاترین میزان سواد مالی شناخته شدند. از طرف دیگر جنوب آسیا که فقط 25 درصد از بزرگسالان آن‌ها باسواد مالی هستند مرکز کشورهایی است که کمترین میزان سواد مالی را دارند.

5. سطح سواد مالی در کشورهای پیشرفته به مراتب بالاتر از کشورهایی با اقتصادهای نوظهور است، 55 درصد در برابر 28 درصد.

6. در میان این چهار مفهوم، تورم و محاسبه نرخ بهره ساده بیشتر از دو مفهوم دیگر برای مردم آشنا بوده است. نیمی از جمعیت بزرگسال جهان این دو مفهوم را درک می‌کنند. جالب‌ اینکه، میزان درک از تورم در کشورهایی که به‌ تازگی تورم بالایی را تجربه کرده بودند بیشتر بود. این موضوع نشان می‌دهد که افراد از مفاهیمی که در زندگی روزمره با آن‌ها مواجه می‌شوند درک بهتری دارند.

7. آگاهی مردم از مدیریت ریسک، کمترین مقدار را داشته و فقط 35 درصد از بزرگسالان به این سؤال پاسخ صحیح دادند. در اقتصادهای توسعه‌یافته 64 درصد از پاسخ‌دهندگان این مفهوم را درک می‌کردند درحالی‌که این عدد در اقتصادهای نوظهور 28 درصد بود.

8. در اقتصادهای توسعه‌یافته، سطح سواد مالی با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد اما از جایی به بعد، افزایش سن باعث کاهش سواد مالی می‌شود. این موضوع در کشورهای نوظهور متفاوت است. در این کشورها افراد با سن بیشتر از 65 سال در مقایسه با گروه‌های سنی دیگر، کمترین و جوانان بیشترین میزان سواد مالی را دارند.

9. مهارت‌های سواد مالی برای افرادی که از ابزارهای مالی برای انجام پرداخت‌ها، پس‌انداز، اعتبار و مدیریت ریسک استفاده می‌کنند اهمیت زیادی دارد اما بسیاری از این استفاده‌کنندگان فاقد مهارت‌های مالی هستند.

10. سطح سواد مالی افرادی که دارای حساب بانکی هستند، بیشتر است اما اغلب آن‌ها هنوز هم فاقد بسیاری از مهارت‌های مالی هستند. در سطح جهانی 38 درصد از بزرگسالان صاحبِ حساب باسواد مالی هستند که 57 درصد از صاحبان حساب در اقتصادهای توسعه‌یافته و 30 درصد نیز در اقتصادهای نوظهور هستند.