جامعۀ نگران؛ زنان نگرانتر
میزان نگرانی مالی و عوامل مؤثر بر آن
بحران اقتصادی ناشی از همهگیری کووید19 چالشهای مالی عمیق متن زندگی مردم را نمایانتر از همیشه ساخته است. آندریا هَسلِر و آناماریا لوساردی از مرکز جهانی تعالی سواد مالی (جیفِلِک) و الیویا والدِز از ادارۀ ناظر بر وضعیت مالی آمریکا (فینرا) در پژوهش اخیر خود در آوریل 2021 به تحلیل عوامل بالقوۀ ایجاد نگرانی و استرس مالی پرداختهاند.
نگرانی و استرس مالی موضوعی ذهنی است و تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی بیشماری، از جمله وضعیت اقتصادیاجتماعی، فرهنگی و زمینۀ خانوادگی به وجود میآید. پژوهشگران برای رسیدن به درک جامعی از استرس و نگرانی مالی، نه تنها دارایی خانوادهها، بلکه مؤلفههای دیگر از جمله بدهیها و تعهدات پرداخت، سواد مالی و ویژگیهای اجتماعی و جمعیتی آنها را نیز بررسی کردند. آنها همچنین به تحلیل عمیق ارتباط استرس مالی و برنامهریزی بازنشستگی پرداختند. در این پژوهش، جوانان (21 تا 34 سال)، میانسالان (35 تا 49 سال) و سالمندان (50 تا 62 سال) مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل تجربی پژوهش بر اساس یافتههای دریافتشده از این گروههای هدف و دادههای سال 2018 مطالعۀ ملی توانمندی مالی بنیاد فینرا (انافسیاس) انجام شده است.
میزان نگرانی مالی در گروههای گوناگون
نگرانی و استرس مالی به پدیدهای شایع در میان آمریکاییها تبدیل شده است. بر اساس مطالعۀ ملی توانمندی مالی بنیاد فینرا در سال 2018، 60 درصد بزرگسالان 21 تا 62 سال آمریکایی، هنگام تفکر دربارۀ امور مالی خود دچار استرس و نگرانی میشوند. این رقم برای زنان 65 درصد و برای مردان 54 درصد است.
چالشها و نگرانیهای مالی پیش روی زنان به مراتب بیش از مردان است؛ مسئولیت مراقبت از خانه و خانواده اغلب بر دوش آنهاست. این مسئولیتها باعث ایجاد وقفه یا کاهش ساعات کاری شده و ظرفیت کسب درآمد، توانایی پسانداز برای بازنشستگی و کسب صلاحیت برای طرحهای بازنشستگی ارائهشده از سوی کارفرما را برای آنها محدود میکند. نداشتن پسانداز بازنشستگی عامل مهمی برای استرس و نگرانیهای مالی بوده و تأثیر آن در زندگی زنانی که از نظر مالی به همسران خود وابسته هستند، بیشتر است. به علاوه، زنان با سابقهای طولانی از تبعیض جنسیتی در آمریکا روبهرو بودهاند که دسترسی آنها را به فرصتهای اقتصادی محدود کرده است. جوانان، اقشار کمدرآمد، مجردها، بیکاران و خانوادههایی که فرزندان وابسته از لحاظ مالی دارند، از گروههای دیگر جمعیتی هستند که با نگرانی مالی زیادی مواجهاند.
نکتۀ جالب توجه این که 60 درصد افراد با درآمد بیشتر از سطح متوسط (50 تا 99 هزار دلار) نیز دچار نگرانیهای مالی هستند. بنابراین، نگرانی فقط به دلیل کمبود دارایی نیست و در افراد با هر سطح درآمدی وجود دارد.
جوانان، اقشار کمدرآمد، مجردها، بیکاران و خانوادههایی که فرزندان وابسته از لحاظ مالی دارند، از گروههای دیگر جمعیتی هستند که با نگرانی مالی زیادی مواجهاند.
دیگر یافتۀ جالب توجه پژوهش، سطح پایینتر استرس مالی سیاهپوستان در برابر سفیدپوستان آمریکایی است. با توجه به سطوح بالاتر آسیبپذیری مالی سیاهپوستان، این نتیجه اهمیت دوچندانی مییابد. پژوهشها نشان میدهد سیاهپوستان آمریکایی نسبت به سفیدپوستان، درآمد کمتری دارند و دسترسیشان به مزایای ارائهشده از سوی کارفرمایان، مانند بیمۀ سلامت و مزایای بازنشستگی، کمتر است. از طرفی، حتی پیش از شیوع بیماری کووید19 و آثار اقتصادی آن، همواره شکاف زیادی در انعطافپذیری مالی سیاهپوستان و سفیدپوستان آمریکایی وجود داشته است. همچنین سیاهپوستان به احتمال بیشتری در تعادل دخل و خرج خود ناتواناند، بدهیهای بیشتری دارند و در پرداخت صورتحسابها دچار مشکل هستند. با این همه، با وجود چالشها و ضعفهای مالی و اقتصادی بیشتر، استرس و نگرانی مالی کمتری دارند. شاید یکی از دلایل آن، انتظارات مالی کمتر این گروه نسبت به سفیدپوستان باشد. همچنین ممکن است سیاهپوستان در مواجهه با مشکلات مالی، دارای مهارتهای بیشتری باشند.
در این میان، یافتهها نشان میدهد برخورداری از سواد مالی، تأثیر بهسزایی در کاهش نگرانیهای مالی داشته است. 51 درصد کسانی که به سؤالات سواد مالی پاسخ درست دادهاند، هنگام تفکر دربارۀ امور مالی شخصی خود، احساس اضطراب میکردند. در حالی که این عدد برای افراد فاقد سواد مالی 63 درصد بوده است.
عوامل افزایشدهندۀ نگرانیهای مالی
این پژوهش به تحلیل عمیقتر مطالعۀ فینرا پرداخته و با تعریف گروههای کوچک هدف، عوامل مؤثر در نگرانی و استرس مالی را بررسی کرده است. درآمد ناکافی یا ناتوانی در کسب درآمد، دارایی کم، مخارج زیاد و صورتحسابهای ماهانه، بدهی زیاد و مشکل در مدیریت پول، از مهمترین عوامل مرتبط با نگرانی مالی زیاد هستند.
درآمد ناکافی یا ناتوانی در کسب درآمد، دارایی کم، مخارج زیاد و صورتحسابهای ماهانه، بدهی زیاد و مشکل در مدیریت پول، از مهمترین عوامل مرتبط با نگرانی مالی زیاد هستند.
نداشتن مواردی چون خانه، طرح بازنشستگی و سرمایهگذاری و همچنین بدهیهای زیاد روی کارتهای اعتباری، وامهای خودرو، وامهای دانشجویی، وام رهنی و وامهای پیشپرداخت مسکن، موجب نگرانی خانوادههاست. بدهکاران در صدر نگرانترین افراد قرار گرفتهاند. این یافتهها نشان میدهند بدهی، اصلیترین عامل ایجاد استرس و نگرانی مالی است. وامهای دانشجویی هم یکی از منابع اصلی ایجاد نگرانی جوانان و هم عامل نگرانی مهمی برای بزرگسالانی محسوب میشود که برای ادامۀ تحصیل خود یا فرزندانشان زیر بار این بدهی رفتهاند.
هزینههای پزشکی یکی دیگر از عوامل ایجاد استرس و نگرانی مالی در میانسالان و سالمندان، به ویژه والدین دارای فرزندان با نیازهای ویژه، ذکر میشود. مخارج پیشبینینشده مانند تعمیر اتومبیل، تعمیر لوازم منزل یا هزینههای پزشکی مربوط به موضوعهای پیشبینینشده یا تصادفات نیز از دیگر عوامل ایجاد استرس و نگرانی مالی است. بسیاری از این افراد، امور مالی خود را به بنایی شکننده با اجزایی ناپایدار و ضعیف تشبیه کردهاند که اگر یکی از آنها دچار مشکل شود، کل بنا فرو میپاشد.
رفتارهای مالی افراد دارای نگرانی مالی
در این پژوهش همچنین رفتارهای مالی افرادی که نگرانی مالی دارند مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها نشان میدهد این افراد:
- از حساب جاری خود برداشت میکنند.
- در مدیریت کارتهای اعتباری ضعیفتر عمل میکنند.
- صورتحسابهای پرداختنشدۀ پزشکی دارند.
- از پسانداز بازنشستگی خود به دلایل مختلف برداشت میکنند.
- دارای اقساط عقبافتادۀ وام رهنی و دانشجویی هستند.
همۀ این رفتارها، نشاندهندۀ نیاز به نقدینگی است که از ناتوانی برای پوشش هزینهها و صورتحسابهای ماهانه یا درآمد ناکافی حاصل میشود.
تأثیر خانواده و اجتماع و تصمیمهای گذشته
نگرانی مالی، یکشبه اتفاق نمیافتد، بلکه نتیجۀ تصمیمهای مختلف و وضعیت بدی است که در مدت زمانی طولانی به وقوع میپیوندد. ناتوانی در پسانداز در زمان گذشته نیز عامل نگرانی مالی در زمان حال به شمار میرود.
وضعیت ناپایدار مالی و مشکلات مدیریت پول تنها عوامل مرتبط با نگرانی مالی نیستند. مقایسۀ اجتماعی یا موقعیت و ساختارهای خانوادگی نیز از دیگر محرکها هستند. به گفتۀ شرکتکنندگان، مقایسۀ وضعیت مالی همسالان و شبکههای اجتماعی از عوامل اصلی ایجاد نگرانی مالی هستند. مخارج غیرمنتظره مانند ارتودنسی یا محدودیتهای رژیمی کودکان، فشاری بر بودجۀ خانواده تحمیل میکند و منجر به نگرانی مالی میشود.
همچنین نتایج پژوهش آشکار کرد نگرانی مالی، یکشبه اتفاق نمیافتد، بلکه نتیجۀ تصمیمهای مختلف و وضعیت بدی است که در مدت زمانی طولانی به وقوع میپیوندد. ناتوانی در پسانداز در زمان گذشته نیز عامل نگرانی مالی در زمان حال به شمار میرود. آثار رکود سالهای 2007 تا 2009 هنوز در وضعیت مالی و اشتغال شرکتکنندگان مسنتر مشهود است.
برنامهریزی برای بازنشستگی
این پژوهش تأثیر نگرانی مالی بر برنامهریزی بازنشستگی را نیز مورد بررسی قرار داده است. برنامهریزی برای بازنشستگی معیار خوبی برای بررسی میزان هوشمندی افراد در مدیریت مالی خود در طول زندگی است. این پژوهش نشان داد افراد با نگرانی مالی، کمتر برای بازنشستگی خود برنامهریزی میکنند. اینگونه، نگرانی مالی علاوه بر آثار کوتاهمدت، دارای آثار بلندمدت نیز هست.
افراد میانسال (35 تا 49 سال) دربارۀ مخارج روزانۀ خود، مانند پرداخت صورتحسابها و هزینههای نگهداری از فرزندان نگرانند و دغدغههای بلندمدتتری مانند پسانداز بازنشستگی دارند. شرکتکنندگان مسن (50 تا 62 سال) نیز دارای چنین نگرانیهایی هستند و هر چه افراد به زمان بازنشستگی خود نزدیکتر میشوند، امنیت دوران بازنشستگی به نگرانی ملموستر و کوتاهمدتتری تبدیل میشود. از همین رو، یادگیری سواد مالی دارای اهمیت بهسزایی برای برنامهریزی دوران بازنشستگی است.
توصیههایی برای کاهش نگرانی مالی
بهبود سواد مالی افراد، به ویژه کسانی که بیشتر در معرض نگرانیهای مالی هستند (مانند زنان، جوانان و کمدرآمدها)، استرس و نگرانی مالی آنها را کاهش میدهد.
بر اساس یافتههای این پژوهش، برای کاهش نگرانیهای مالی پیشنهادهایی به مخاطبان ارائه شده است:
- کارشناسان سواد مالی باید به آثار منفی نگرانی مالی بر افراد جامعه توجه داشته باشند.
- بهبود سواد مالی افراد، به ویژه کسانی که بیشتر در معرض نگرانیهای مالی هستند (مانند زنان، جوانان و کمدرآمدها)، استرس و نگرانی مالی آنها را کاهش میدهد.
- کارفرمایان میتوانند با ارائۀ برنامههای رفاه مالی، پرداخت وامهای خرد و حمایتهای سلامت روانی، به مقابله با نگرانیهای مالی کارمندان کمک کنند.
- کسانی که بیشتر در معرض نگرانیهای مالی هستند، باید تشویق شوند مبالغی را برای پسانداز اضطراری کنار بگذارند. در صورتی که اضطراب و نگرانی مالی ناشی از کمبود دارایی یا مدیریت مالی ضعیف باشد، حتی مقادیر کوچک پسانداز نیز یاریرسان است.
هشتگهای مرتبط
مطالب پیشنهادی
-
چرا سواد مالی زنان کمتر است؟
شکاف جنسیتی در سواد مالی: ریشه در کمبود دانش یا کمبود اعتماد به نفس؟
-
سواد مالی قبل از بازنشستگی
گفتگو با مهندس علی علیدوستی؛ مدیر مسئول نشریه راهبردهای بازنشستگی در برنامه چهلستون؛ رادیو گفتگو
نظر خود را بنویسید