اهمیت سواد مالی برای کودکان؛ خیلی زود دیر می‌شود

مصاحبۀ آکادمی با رسانه‌های بین‌المللی؛ این قسمت: برنامۀ «چهارشنبه‌های پولی شیلا ممبوگا»

سواد مالی مقوله‌ای ضروری در زندگی است و افراد با مجهز شدن به مهارت‌های مالی، رفاه و امنیت مالی بیشتری را تجربه می‌کنند. کارشناسان بسیاری بر این باورند که آموزش‌ سواد مالی باید از کودکی آغاز شود؛ اما در این مسیر موانع و چالش‌هایی وجود دارد. تعامل متخصصان کشورها و به‌اشتراک‌گذاری مسائل و راه‌حل‌ها، یکی از روش‌های غلبه بر این چالش‌هاست. آکادمی هوش مالی در گفت‌وگو با کارشناسان و رسانه‌های بین‌المللی، به بررسی چالش‌های پیش روی آموزش سواد مالی می‌پردازد. در این قسمت، آکادمی مهمان برنامۀ «چهارشنبه‌های پولی با شیلا ممبوگا» بود. این برنامه هر چهارشنبه به صورت زنده و با هدف توانمندسازی و سلامت مالی بینندگان از یوتیوب پخش می‌شود. آن چه در ادامه می‌آید، صحبت‌های الهام میرمحمدی، مدرس و پژوهشگر آکادمی هوش مالی، در این برنامه است.

سواد مالی چیست و چرا اهمیت دارد؟

سواد مالی آموزشی حرفه‌ای است و نمی‌شود گفت آن را در طول زمان و بر اساس تجربۀ زندگی یاد می‌گیریم. آموزش سواد مالی نیازمند کسب دانش و در مرحلۀ بعد، تجربۀ آن دانش است.

سواد مالی مجموعه‌ای از دانش‌ها، نگرش‌ها و توانایی‌ها برای بهبود تصمیم‌ها و رفتارهای مالی است. در مرحلۀ نخست، این دانش مالی است که باید به درستی به افراد منتقل ‌شود. بعد از آن، نگرش‌های مثبت آن‌ها در برابر پول شکل می‌گیرد و در نهایت، به مهارت‌های مالی مجهز می‌شوند. این فرایند به افراد کمک می‌کند تصمیم‌های مالی بهتری بگیرند، آن‌ها را به درستی‌ اجرا کنند و زندگی باکیفیت‌تری داشته باشند.

سواد مالی به اندازۀ غذا خوردن مهم است. ما هر روز غذا می‌خوریم تا انرژی لازم برای انجام کارهای روزانه را داشته باشیم. در عین حال، هر روز با پول سروکار داریم و رفت‌وآمد پول به کیفیت زندگی‌مان را تعیین می‌کند. بنابراین، اهمیت سواد مالی به اندازۀ اهمیت تمام روزهایی است که زندگی می‌کنیم؛ اما سروکار داشتن با مسائل مالی الزاماً به این معنا نیست که برای رویارویی با آن آماده‌ایم و به درستی به این امور رسیدگی می‌کنیم.

همان طور که ورزش ضرورتی انکارناپذیر برای حفظ تندرستی است و محدود به ورزشکاران حرفه‌ای نمی‌شود، سواد مالی نیز منحصر به قشری خاص، مانند دانشجویان رشتۀ مالی، صاحبان کسب‌وکار یا مردها نیست. سواد مالی موضوعی میان‌رشته‌ای است و به همۀ افراد کمک می‌کند امور مالی خود را به درستی مدیریت و به سلامت مالی برسند.

آموزش سواد مالی به کودکان چقدر اهمیت دارد؟

پس از وقوع بحران مالی سال 2008، نیاز شدید به افزایش سطح آگاهی و مهارت‌های مالی در تمام دنیا احساس شد و کارشناسان آموزش در بسیاری کشورها به این نتیجه رسیدند که باید در کودکی این آموزش‌ها را شروع کرد. هر چه کودکان زودتر با پول و مدیریت آن آشنا شوند، ارزش پول را بهتر درک می‌کنند و در بزرگسالی و هنگام مواجهه با بحران‌های مالی و موانع اقتصادی، کمتر آسیب می‌بینند. از زمانی که کودکان پول‌توجیبی می‌گیرند یا در مناسبت‌های گوناگون، عیدی یا کارت هدیه دریافت می‌کنند، رویارویی‌شان با مسائل پولی و مالی آغاز می‌شود. این‌گونه، توجهی مدام به مسائل مالی دارند و بی‌اعتنا از کنار آن رد نمی‌شوند. ایجاد زمینه‌های لازم برای آموزش مفاهیم مالی به کودکان، عنصر تکمیلی این فرایند است. والدین راه رفتن را به فرزندان‌شان می‌آموزند؛ اما الزاماً ورزش کردن را به آن‌ها یاد نمی‌دهند. بنابراین، تجربۀ والدین به تنهایی منجر به دانش، مهارت و توانایی کودکان نمی‌شود. سواد مالی آموزشی حرفه‌ای است و نمی‌شود گفت آن را در طول زمان و بر اساس تجربۀ زندگی یاد می‌گیریم. آموزش سواد مالی نیازمند کسب دانش و در مرحلۀ بعد، تجربۀ آن دانش است.

مدارس از چه زمانی باید آموزش‌ مفاهیم مالی را شروع کنند؟

وقتی کودکان پول‌توجیبی می‌گیرند یا در مناسبت‌های گوناگون، عیدی یا کارت هدیه دریافت می‌کنند، رویارویی‌شان با مسائل پولی و مالی آغاز می‌شود. این‌گونه، توجهی مدام به مسائل مالی دارند و بی‌اعتنا از کنار آن رد نمی‌شوند.

آخرین پژوهش‌ انجام‌شده در دانشگاه کمبریج نشان می‌دهد که رویکردها، رفتارها و عادت‌های مربوط به پول، تا قبل از هفت‌سالگی در کودکان شکل می‌گیرد. همچنین بر اساس استانداردهای سواد مالی ائتلاف جامپ‌استارت، بهترین زمان برای آشنایی کودکان با پول در مقطع پیش‌دبستانی است. هر چند در برخی کشورها سواد مالی با درس‎های دیگری از جمله ریاضی، اقتصاد و علوم اجتماعی ادغام شده و به دانش‌آموزان تدریس می‌شود، همچنان رویکرد بسیاری از نظام‌های آموزشی موضوع‌محور است و روی درس‌هایی مانند ریاضی، علوم و ادبیات تمرکز می‌شود. البته مهارت‌های زندگی بیش از گذشته در مرکز توجه قرار گرفته‌اند؛ اما تغییر رویکرد نظام‌های آموزشی از موضوع‌محور به مهارت‌محور، فرایندی زمان‌بر و پیچیده است. در عین حال، سواد مالی مفهوم جدیدی است و فقط حدود سی سال است که به فهرست مهارت‌های زندگی اضافه شده است. به همین دلیل و با توجه به مقاومت نظام‌های آموزشی در برابر ورود درسی جدید در برنامه‌های آموزشی، عموماً بخش خصوصی، نهادها و مؤسسات دیگر، با برگزاری کلاس‌های فوق‌ برنامه یا رویدادها این خلأ را پر می‌کنند.

مفاهیم مالی و پولی به چه ترتیبی باید به دانش‌آموزان تدریس شوند؟

اهمیت سواد مالی به اندازۀ اهمیت تمام روزهایی است که زندگی می‌کنیم؛ اما سروکار داشتن با مسائل مالی الزاماً به این معنا نیست که برای رویارویی با آن آماده‌ایم و به درستی به این امور رسیدگی می‌کنیم.

سواد مالی دانشی ساختاریافته و بالغ است و استانداردها و سلسله‌مراتب آموزش مفاهیم این درس در مقاطع مختلف به درستی پایه‌ریزی شده است. آموزش به صورت گام به گام انجام می‌شود و ملاک تقدم و تأخر در آموزش مفاهیم، رشد ذهنی دانش‌آموزان است. برای مثال، مفاهیمی مانند سرمایه‌گذاری و سود مرکب در مقطع اول و دوم دبستان آموزش داده نمی‌شود و پیش‌نیاز این آموزش، آشنایی کودکان با مفهوم سرمایه‌گذاری و سود ساده است. دانش‌آموزان در این مقاطع شمارش پول، خرج، پس‌انداز و بخشش را یاد می‌گیرند؛ اما آموزش مفهوم بدهی به مقاطع بالاتر موکول می‌شود. بر اساس استانداردهای ائتلاف جامپ‌استارت، تا پایان مقطع دوازدهم، دانش‌آموزان هر شش سرفصل اصلی سواد مالی را می‌آموزند.

آموزش سواد مالی به چه شیوه‌هایی در مدارس اجرا می‌شود؟

برگزاری رویدادها و برنامه‎‌های آموزشی مستمر، دو شیوۀ آموزش سواد مالی به کودکان است. رویدادها با موضوعی مشخص، از جمله هفتۀ پول یا ماه سواد مالی برگزار می‌شود و عموماً کودکان در طول چند ساعت از طریق شیوه‌های سرگرم‌کننده موضوع را یاد می‌گیرند. برنامه‌های مستمر به دو بخش تقسیم می‌شوند؛ دوره‌های اختیاری یا فوق برنامه و دوره‌های اجباری. گاهی مدارس و نظام‌های آموزشی درسی جداگانه برای سواد مالی در نظر می‌گیرند که دانش‌آموزان باید آن را از ابتدا تا پایان سال تحصیلی بگذرانند؛ اما در بیشتر نظام‌های آموزشی سواد مالی با درس‌های دیگری از جمله ریاضی، اقتصاد و علوم اجتماعی ادغام می‎‌شود.

برای تماشای ویدئوی مصاحبه، اینجا کلیک کنید. 

هشتگ‌های مرتبط


نظر خود را بنویسید

مطالب پیشنهادی