ضرورت آموزش سواد مالی به زنان

چکیده‌ای از مطالب آموزشی کارشناسان آکادمی هوش مالی در برنامۀ بازار تهران از شبکۀ رادیویی تهران با موضوع سواد مالی برای خانم‌ها

بر اساس پژوهش‌های مختلف در سراسر جهان، سطح سواد مالی زنان نسبت به مردان پایین‌تر است. از یک‌سو، ویژگی‌های ساختار وجودی زنان با مردان متفاوت است و از سوی دیگر، کلیشه‌های اجتماعی، به این موضوع که مردان در مدیریت امور مالی بهترند، دامن می‌زند. اما واقعیت این است که زنان هم به اندازۀ مردان به یادگیری مهارت‌های مالی نیاز دارند؛ چه در زندگی خانوادگی و در کنار والدین یا همسر و چه در زندگی شغلی و حرفه‌ای؛ چرا که بر اساس مطالعات، آن‌ها معمولاً بیشتر از مردان عمر می‌کنند و درآمد کمتری هم دارند. از آنجا که، در سال‌های پایانی زندگی و دوران بازنشستگی هزینه‌های افراد افزایش می‌یابد، آمادگی برای این دوران از اهمیت بسیاری برخوردار است. در بیشتر کشورهای غربی، زنان یکی از گروه‌های هدف برای آموزش سواد مالی هستند و برنامه‌های آموشی متفاوتی برای آن‌ها در نظر گرفته شده است.

به منظور آشنایی خانم‌ها با سواد مالی و توضیح ارتباط این موضوع با ویژگی‌های ساختار وجودی‌ آن‌ها، آکادمی هوش مالی در همکاری با شبکۀ رادیویی تهران، به بیان این ضرورت‌ها در قالب برنامۀ بازار تهران پرداخت. در ادامه، خلاصه‌ای از مطالب بیان‌شده در این برنامه‌ها را مطالعه می‌کنید:

حفظ امنیت و پس‌انداز، ویژگی کلیدی خانم‌ها

بخش‌هایی از سواد مالی، این موضوع علمی ضروری برای همه، با توجه به ویژگی‌ها و ساختار وجودی خانم‌ها، پررنگ‌تر یا کم‌رنگ‌تر است.

آیا داشتن تیم‌های ورزشی جداگانه برای آقایان و خانم‌ها، نوعی تفکیک جنسیتی محسوب می‌شود؟ هیچ تیمی در دنیا ترکیبی از خانم‌ها و آقایان نیست و مسابقات جهانی و المپیک هم به صورت جداگانه برای زنان و مردان برگزار می‌شود. چون در دنیا پذیرفته شده که ویژگی‌های جسمی آقایان و خانم‌ها با یکدیگر متفاوت است.

منظور از سواد مالی خانم‌هام همان جنس از تفکیک است. در واقع، نکته این است که بخش‌هایی از سواد مالی، این موضوع علمی ضروری برای همه، با توجه به ویژگی‌ها و ساختار وجودی خانم‌ها، پررنگ‌تر یا کم‌رنگ‌تر است. برای مثال، یکی از ویژگی‌ها در ساختار وجودی خانم‌ها ایجاد حس امنیت است. مثلاً در روابط عاطفی آن‌ها از همسران‌شان دربارۀ استحکام رابطه می‌پرسند و می‌خواهند بدانند آیا امنیت دارند یا خیر. پس امنیت یکی از ویژگی‌های کلیدی خانم‌هاست که از آن‌ها پس‌اندازکنندگان بهتری می‌سازد.

خانم‌ها در تفکیک کالاهای موجود در منزل و استفادۀ درست از آن در طول ماه و سال به درستی عمل می‌کنند. همچنین، آن‌ها در زمان پول دادن، محاسبات دقیق و درستی دارند. ویژگی پس‌اندازکنندۀ خوب برآمده از ویژگی حفظ امنیت اقتصادی است. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که در شرایط تورمی، پس‌انداز کردن کافی نیست. خانم‌ها باید وارد عرصۀ سرمایه‌گذاری شوند و تبدیل کردن پول‌ها به دارایی کافی نیست. بلکه باید درآمد به دارایی‌های مولد تبدیل شود که البته با امنیت در تعارض است؛ چرا که سرمایه‌گذاری یعنی خطرپذیری.

خانم‌ها و سرمایه‌گذاری

به لحاظ وضعیت جسمانی، خانم‌ها آسیب‌پذیرترند اما آن‌ها در مقایسه با مردان بیشتر به سلامتی خود اهمیت می‌دهند. خانم‌ها سریع‌تر و راحت‌تر به پزشک مراجعه می‌کنند و پیگیر درمان هستند. این ویژگی ایجاد و حفظ امنیت، از خانم‌ها پس‌اندازکننده‌های بهتری می‎سازد، اما در شرایط تورمی و کاهش ارزش پول، پس‌انداز کردن کافی نیست و آن‌ها باید شروع به خرید دارایی‌های مولد کنند. مشکل اینجاست که این کار با خطرپذیری همراه است و خطرپذیری با ایجاد و حفظ امنیت در تعارض است.

خطرپذیری کمتر زنان باعث می‌شود آن‌ها کمتر وارد عرصۀ سرمایه‌گذاری شوند یا عموماً سرمایه‌گذاری به نام خودشان نیست. توصیۀ سواد مالی این است که خانم‌ها، خود سرمایه‌گذاری را انجام دهند تا از دردسرهای بعدی جلوگیری کنند. ضمن اینکه لازم نیست پول زیادی را به این عرصه وارد کنند. با این‌ کار، ترس و نگرانی آن‌ها کم می‌شود. ترس همیشه وجود دارد و شجاعت، نترسیدن نیست، بلکه غلبه بر ترس است. خانم‌ها باید بیاموزند که با پول‌های اندک سرمایه‌گذاری‌های مولد انجام دهند. عموماً آن‌ها به بانک و سپرده‌های بانکی علاقه دارند. اما این نوع سرمایه‌گذاری اصلاً بازدهی مناسبی ندارد.

سرمایه‌گذاری‌هایی از نوع وارد کردن پول در فرایند تولید و کسب‌وکار آشنایان باعث می‌شود پول در معرض خطر قرار گیرد و زایش داشته باشند. همچنین، آن‌ها می‌توانند بخش کمی از پس‌انداز خود را وارد بورس کنند و لازم نیست این کار را به صورت مستقیم انجام دهند. سپردن سرمایه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا سبدگردان‌ها، تجربه‎‌ای است که باعث می‌شود خانم‌ها بر ترس خود غلبه کنند.

این برنامه را از اینجا گوش کنید.

ضرورت به‌دست‌گیری مسئولیت امور مالی

خانم‌ها ضمن اینکه باید مسئولیت امور مالی خود را برعهده بگیرند، باید از نظرات متخصصان و مشاوران هم بهره‌مند شوند. لازمۀ این کار، قرار گرفتن در معرض اخبار اقتصادی و داشتن مطالعات مالی است.

امنیت، چه در حوزۀ عاطفی، جسمی و چه در حوزۀ اقتصادی، نقش مهمی در ساختار وجودی خانم‌ها ایفا می‌کند. آن‌ها دوست دارند اطمینان خاطر پیدا کنند که در آینده امنیت و ثبات مالی خواهند داشت. هر چند ویژگی حفظ و خواست امنیت مثبت است، ممکن است روش تأمین امنیت اشتباه باشد و آسیب به همراه داشته باشند.

خانم‌ها عموماً این امنیت را در بیرون از خودشان جست‌وجو می‌کنند که عموماً یک مرد است و به اصطلاح به آن سیندرلاپنداری یا سندروم مرد مهربان می‌گویند. اما آن‌ها زمانی که این مرد مهربان را از دست می‌دهند، به شدت آسیب می‌بینند. خانم‌ها باید بدانند که خود آن مردها هم در مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند و شاید به خوبی نتوانند از عهدۀ امور خانواده برآیند. آن‌ها باید قادر باشند با افزایش سواد مالی، بخشی از این امور مالی را به عهده بگیرند و با آن مرد همراه باشند.

تأمین امنیت به این روش دو آسیب جدی به همراه دارد: اول، واگذاری امور مالی به دیگران و دوم، الگوی جست‌وجو و دریافت تأیید نزدیکان است. آن‌ها به جای آنکه از متخصصان و مشاوران این حوزه کمک بگیرند، با نزدیکان و افرادی که به آن‌ها اعتماد دارند، مشورت می‎‌کنند.

خانم‌ها ضمن اینکه باید مسئولیت امور مالی خود را برعهده بگیرند، باید از نظرات متخصصان و مشاوران هم بهره‌مند شوند. لازمۀ این کار، قرار گرفتن در معرض اخبار اقتصادی و داشتن مطالعات مالی است. نور علم، ترس آن‌ها را از بین می‌برد. وقتی علم به ما اضافه می‌شود، به درستی تصمیم می‌گیریم و نیاز نیست به آشنایان و بستگان مراجعه کنیم. بلکه متخصصان حوزه را می‌شناسیم و از آن‌ها مشورت می‌گیریم.

این برنامه را از اینجا گوش کنید.

رویکرد و ارتباط خانم‌ها به پول

تمایل برای به‌اشتراک‌گذاری درک و تجربۀ خود را از زندگی با دیگران و همچنین فهم درک و تجربۀ دیگران از زندگی، یکی از ویژگی‌های خانم‌ها است. این مرتبط بودن بخش اعظمی از خودباوری خانم‌ها را شکل می‌دهد؛ به این معنا که اعتماد به نفس آن‌ها در گرو ایجاد ارتباطی خوب و البته حفظ آن است. بنابراین، زمانی که ارتباطی را از دست می‌دهند یا نمی‌توانند ارتباطی خوب ایجاد کنند، گویی بخشی از وجودشان را از دست داده‌اند. این موضوع در مدیریت امور مالی هم اثراتی دارد. از آنجا که ارتباط داشتن برای خانم‌ها مهم است، آن‌ها تلاش می‌کنند پول را در همین راستا به کار بگیرند. مثلاً به افرادی قرض می‌دهند که پول را برنمی‌گردانند، یا موعد و شیوۀ بازپرداخت پول را مشخص نمی‌کنند و در بخشیدن اسراف می‌کنند.

عموماً خانم‌ها پول را برای مراقبت از افرادی که برای‌شان مهم است به کار می‌گیرند اما آقایان از پول برای ایجاد شأن اجتماعی استفاده می‌کنند. به همین دلیل ممکن است خانم‌ها در قرض دادن پول و بخشیدن بی‌برنامه عمل کنند. یکی از راهکارهای سواد مالی برای این موضوع، ایجاد و استفاده از صندوق یاری برای کمک به دیگران است. بر اساس آموزه‌های سواد مالی، بهتر است افراد پنج درصد از درآمد خود را کنار بگذارند و برای مشارکت در امور خیریه و مراقبت از دیگران، از این صندوق برداشت کنند. البته بسته به ظرفیت مالی افراد، ممکن است این پنج درصد کمتر یا بیشتر باشد، اما برای دست‌ودلبازی و کار خیر فقط باید از این صندوق استفاده کرد.

خانم‌ها تمایل دارند درک و تجربۀ خود را از زندگی با دیگران به اشتراک بگذارند و در تجربۀ دیگران هم سهیم باشند. تعارض این موضوع با مسائل مالی در این است که ما نباید مسائل، دغدغه‌ها و نگرانی‌های مالی را در اختیار دیگران بگذاریم. ممکن است این به‌اشتراک‌گذاری حس خوبی در ما ایجاد کند اما این کار برخلاف آموزۀ مراقبت مالی است و دیگران نباید از وضع زندگی ما باخبر باشند.

بر اساس آموزه‌های سواد مالی، ما می‌توانیم نگرانی‌های مالی خود را با سه گروه به اشتراک بگذاریم.

  1. همسر؛ بهتر است همسرمان از نگرانی‌ها و دغدغه‌های مالی ما باخبر باشد.
  2. مشاور مالی؛ اگر همسر ما درک درستی از نگرانی‌های مالی ما نداشت، بهتر است به مشاور مالی مراجعه کنیم و دربارۀ مسائلی مانند سرمایه‌گذاری، پس‌انداز، هزینه‌کرد و خرید بیمه صحبت کنیم.
  3. شریک؛ اگر در کسب‌وکاری با شخص دیگری شراکت می‌کنیم، شریک ما می‌تواند از وضعیت مالی ما، تنها در همان حوزه، باخبر باشد.

زمانی که دربارۀ زندگی‌مان صحبت می‌کنیم، ارتباط با دیگران برای‌مان تسهیل می‌شود و بهتر می‌توانیم با دیگران زندگی کنیم. هر چند این موضوع برای خانم‌ها مهم است، صحبت دربارۀ مسائل مالی با دیگران، به شدت آن‌ها را آسیب‌پذیر می‌کند.

زمان و مدیریت پول

خانم‌ها بیشتر در گذشته و حال زندگی می‌کنند و از طریق تجربۀ گذشته، به‌اشتراک‌گذاری آن و شنیدن تجربۀ دیگران، سعی می‌کنند حال خوبی داشته باشند.

یکی از ویژگی‌های خانم‌ها، ارتباط آن‌ها با زمان است. موقعیت‌های زمانی مانند تولد فرزند، اولین دیدار یا ازدواج عموماً برای خانم‌ها مهم‌ترند؛ چون بخشی از ارتباط‌شان با دیگران هم همین ارتباط زمانی است. اگر زمان را به گذشته، حال و آینده تقسیم کنیم، آقایان بخش عمده‌ای از زمان خود را در حال و آینده سپری می‌کنند. آن‌ها دوست دارند موفقیت‎‌هایی را در آینده رقم بزنند و در نتیجه، حالش‌شان را در راستای آینده به کار می‌گیرند. برعکس، خانم‌ها بیشتر در گذشته و حال زندگی می‌کنند و از طریق تجربۀ گذشته، به‌اشتراک‌گذاری آن و شنیدن تجربۀ دیگران، سعی می‌کنند حال خوبی داشته باشند.

اما این موضوع چه اثری بر مدیریت پول دارد؟ از آنجا که آینده برای آقایان مهم‌تر است، از پول برای آمادگی برای آینده استفاده می‌کنند. آن‌ها پول‌شان را به آینده می‌فرستند تا موفقیت‌هایی در حوزه‌های مختلف زندگی شغلی یا خانوادگی به دست آورند. اما خانم‌ها پول را در حال و ایجاد نوعی سبک زندگی استفاده می‌کنند. آن‌ها تلاش می‌کنند از موقعیت فعلی لذت ببرند. آسیب این نوع نگاه این است که وقتی پول را برای حال خرج می‌کنیم، ممکن است در آینده با مسائل بزرگ‌تری مواجه شویم.

راهکار سواد مالی ایجاد تعادل بین حال و آینده است. ما باید مشخص کنیم چه درصدی از درآمدمان را به آینده بفرستیم. پول فرستادن به آینده همان ایجاد صندوق پس‌انداز است. بر اساس آموزه‌های سواد مالی، بهتر است ده درصد از درآمد را پس‌انداز کنیم و به آینده بفرستیم و باقی را در حال خرج کنیم.

این برنامه را از اینجا گوش کنید.

رابطۀ خرید و احساس ارزشمندی در خانم‌ها

دیده شدن، ارزشمند تلقی شدن و گرفتن احترام از دیگران، یکی از ویژگی‌های خوب هر انسانی است. خانم‌ها در دریافت این حس متفاوت از مردان عمل می‌کنند. آن‌ها عموماً تمایل ندارند به طور مستقیم از توانایی‌ها، ویژگی‎ها و قابلیت‌های‌شان صحبت کنند. برای مثال،  خانم‌ها معتقدند اگر مدیر در محل کار یا همسرشان در خانواده، افراد فهیمی باشند، او را درک می‌کنند و از توانایی‌های او آگاه هستند. در نتیجه، نیازی به توضیح دربارۀ توانایی‌های‌شان نمی‌ببینند. خانم‌ها عموماً به طور غیرمستقیم قابلیت‌ها تو توانمندی‌های‌شان را نشان می‌دهند. مثلاً خریدهایی می‌کنند که نشان دهند ارزشمند هستند. به طور مثال، از محل یا برند خاصی خرید می‌کنند. در صورتی که ممکن است، وضعیت اقتصادی خانم اجازه ندهد چنین خریدی انجام دهئد؛ اما نیاز به دیده شدن و ارزشمند بودن او را به چنین کاری دعوت می‌کند. این روش نشان دادن توانایی‌ها اثر خوبی در مدیریت مالی ندارد و باعث می‌شود هزینه‌های زندگی افزایش یابد.

بهتر است خانم‌ها این قابلیت را در خود تقویت کنند و توانمندی‌های‌شان را ارائه دهند. آن‌ها باید توانایی‌های‌شان را به رخ مدیران در محل کار و به همسر و اعضای خانواده در خانه بکشند و اجازه دهند دیگران به این درک برسند که آن‌ها افرادی ارزشمند هستند.

علم بهتر است یا ثروت؟

همواره به خانم‌ها القا می‌شود که مردها بیشتر از پول سر درمی‌آورند، دخترها در محاسبه و ریاضیات خوب نیستند یا حرف زدن دربارۀ پول خجالت‌آور است، چه برسد به اینکه خانمی این کار را انجام دهد.

همۀ ما در دوران مدرسه، انشاهایی با موضوع «علم بهتر است یا ثروت؟» نوشتیم و دربارۀ هر دو توضیح دادیم. اما این موضوع یک بازی ذهنی بود و هیچ کدام از این نوشته‌ها در واقعیتِ زندگی‌مان اثری نداشت. برای خانم‌ها اما علاوه بر این، بازی ذهنی دیگری هم وجود دارد؛ «خوب بودن و ثروتمند بودن».

همواره به خانم‌ها القا می‌شود که مردها بیشتر از پول سر درمی‌آورند، دخترها در محاسبه و ریاضیات خوب نیستند یا حرف زدن دربارۀ پول خجالت‌آور است، چه برسد به اینکه خانمی این کار را انجام دهد. همۀ این‌ آموزه‌ها، دوگانۀ «خوب بودن در برابر ثروتمند بودن» را ایجاد می‌کند و البته که خانم‌ها باید خوب بودن را انتخاب کنند و دختری مهربان، همسری وظیفه‌شناس یا مادری فداکار باشند. اما واقعیت این است که آن‌ها همچنان که قادرند نقش‌های دیگر را به خوبی ایفا کنند، می‌توانند ثروتمند هم باشند. اثر این بازی ذهنی این طور بوده که خانم‎ها هیچ افق زندگی در موضوعاتی مثل ثروتمندی، استقلال و شغل پرنفوذ و درآمدزا ندارند و بیشتر افق‌های زندگی‌شان حول موضوعاتی چون عشق به فرزندان و خانواده می‌چرخد. در حالی که اگر آن‌ها از این بازی زندگی خارج شوند، به طور هم‌زمان می‌توانندخوب و ثروتمند باشند. این دو ویژگی بیش از آنکه در برابر هم باشند، در کنار و در راستای هم هستند. خوب و ثروتمند بودن هیچ گاه خانم‌ها را در برابر آقایان قرار نمی‌دهد. همچنان که یک آقا می‌تواند نقش‌های فرزندی، پدری و همسری را ایفا کند و ثروتمند باشد، خانم‌ها هم قادرند در کنار نقش‌های مختلف زندگی، ثروتمند باشند.

توصیۀ سواد مالی این است که نباید بازی پول را فقط به آقایان واگذار کرد. خانم‌ها هم می‌توانند در این بازی شرکت کنند، به خوبی درآمد داشته باشند، به خوبی خرج و سرمایه‌گذاری کنند و به خوبی از زندگی‌شان در برابر خطرات احتمالی مالی مراقبت کنند.

هشتگ‌های مرتبط


نظر خود را بنویسید

مطالب پیشنهادی