سواد مالی و قواعد رزق

صحبت از رزق و روزی، پرداختن به این مسأله است که آیا روزی از قبل تعیین شده و دیگر کاری از دست انسان برنمی‌آید یا رزق و روزی قواعدی دارد و امکان بهبودی و وسعت آن فراهم است. هر دو نگاه، برآمده از نگرش‌ها و باورهای انسان است. باورها مبنای شکل‌گیری رفتار است. اعتقاد به اینکه رزق تقسیم شده، باعث می‌شود فرد در جایگاه خود متوقف بماند و تلاش بیشتر را بی‌فایده بپندارد.

رزق و مال دو مفهوم متفاوت است و مفهوم رزق با مفهوم مال و درآمد یکی نیست. ممکن است کسی درآمدش زیاد باشد؛ اما رزقش کم باشد. رزق چیزی است که انسان، با واسطۀ مستقیم یا غیرمستقیم، از آن استفاده می‌کند، مثل لباس و غذا و بخشش به دیگران. مالی که انسان جمع‌آوری کرده یا پولی که سرمایه‌گذاری کرده و از آن استفاده نمی‌کند، رزق حساب نمی‌شود و مال به حساب می‌آید.

خداوند حد و اندازۀ رزق را بر حسب صلاح انسان تعیین می‌کند. دو نوع رزق وجود دارد: رزق طالب و رزق مطلوب. رزق طالب، به رزقی گفته می‌شود که بالاخره به شخص می‌رسد. حتی اگر کسی از رزق خود فرار کند، آن رزق به او می‌رسد. در رزق مطلوب، شخص باید به دنبال آن برود. ممکن است بخشی از روزی وابسته به تلاش انسان نباشد؛ اما حتماً بخشی از آن به تلاش او مربوط می‌شود. خداوند هم رزق طالب و هم رزق مطلوب را مقدر کرده است؛ اما رزق مطلوب به تلاش شخص مقدر است. در روایت‌ها نیز توصیه‌هایی برای افزایش رزق شده است که تحت عنوان عوامل کاهش یا افزایش رزق دسته‌بندی می‌شود.

یکی از عوامل افزایش رزق، تقدیر معیشت است، یعنی فرد با آگاهی و دانش و مهارت برای زندگی خود تدبیر کند. بنابراین، سواد مالی با رزق تعارضی ندارد و می‌تواند در تقدیر معیشت قرار بگیرد و اتفاقا سننی که در حوزۀ رزق است، نتایج خود را در حوزۀ مالی نشان می‌دهد.

این مطلب را در هفته‌نامۀ اطلاعات بورس بخوانید.