صفحه‌ بازی را که باز کنید پر است از خیابان‌ها و مکان‌های گوناگون. با انداختن دو تاس آغاز می‌شود؛ حین حرکت در صفحه بازی با موقعیت‌های گوناگون خرید خیابان، اماکن عمومی و... روبرو می‌شوید و می‌توانید آنها را بخرید یا از طرف بانک به مزایده بگذارید تا بازیکنان دیگر بر سر خرید آن به رقابت بپردازند. وقتی شما خیابانی را خریدید، بازیکنان دیگر با عبور از خیابان‌های‌ شما باید اجاره پرداخت نمایند. اگر همه خیابان‌های یک رنگ را بخرید، می‌توانید در آنها خانه بسازید. پس از ساخت چهار خانه، آنها را به هتل تبدیل می‌کنید. مبلغ اجاره هتل‌ها بیشتر از خانه‌هاست؛ پس با ساخت هتل اجاره بیشتری دریافت می‌کنید.

البته باید بین خرید خیابان‌ها، اماکن عمومی و نگهداشت پول توازن ایجاد کنید؛ شاید به پول‌ نقد احتیاج پیدا کردید. ممکن است با اتفاق‌های پیش‌بینی نشده روبرو شوید؛ شاید به زندان بیفتید یا مجبور به پرداخت مالیات چند برابر شوید. این همه ماجرا نیست. باید حواس‌تان به بازیکنان دیگر هم باشد. خریدهای آنها را زیر نظر بگیرید تا آنجا که که حتی مقدار نقدینگی در دست آنها را بدانید و یادتان باشد چه خریده‌اند.

این بازی با تاس ریختن آغاز می‌شود و با شانس جلو می‌رود؛ اما شما تصمیم می‌گیرید که با شانس خود چه انتخابی داشته باشید. اگر این دست بازی‌ها را دوست دارید، مذاکره با دیگر بازیکنان برای خریدهای بهتر برایتان سخت نیست، این بازی برای شما جذاب خواهد بود.

بارها تجربه این بازی، به ویژه همراه بازیکنان متفاوت، مهارت‌های مهمی از سواد مالی را در شما پرورش می‌دهد: مدیریت پول نقد، تنوع‌بخشی به «سبد سرمایه‌گذاری» و توانایی مذاکره در داد و ستدهای مالی و تجاری.

همچنان که از نام بازی پیداست؛ موفقیت در آن با «انحصارگرایی» به دست می‌آید. اگر عوامل بیرون کسب‌وکار، انحصار ایجاد کنند برای آن و نیز برای اقتصاد جامعه آسیب‌زننده و زیان‌آور است؛ عوامل بیرونی مانند دولت، قوانین و مقررات، مافیا، لابی‌ها و... . اما کسب‌وکارها می‌توانند با ارائه کالا و خدمات بهتر نسبت به رقبا، ایجاد بازارهای دست‌نخورده، انتخاب مشتریان خاص و... سهم بیشتری از بازار را در اختیار انحصاری خود بگیرند. این‌چنین با مزیت رقابتی به سودآوری بیشتری دست می‌یابند.

در نگاهی دیگر، بازی بر محور کسب درآمد از خرید ملک و اجاره می‌چرخد. در دنیای واقعی -که بازی می‌تواند شبیه‌سازی آن باشد- راه‌های پربازده‌تر و مفیدتری نیز برای ایجاد ثروت وجود دارد، مانند خویش‌فرمایی، ایجاد «درآمد غیرفعال» و راه‌اندازی کسب‌وکار. برخی دیگر بازی‌های سواد مالی به این موضوع‌ها می‌پردازند. 

مونوپولی به اوایل قرن بیستم بازمی‌گردد. بازی «صاحب‌خانه^[1]» اولین نسخه شناخته شده آن است؛ این بازی را «الیزابت مگی^[2]» طراحی کرد و به عنوان اختراع، در ایالات متحده امریکا در سال 1904 میلادی به ثبت رساند؛

هدف بازی «صاحب‌خانه^[3]» آموزش خرید و فروش ملک و مالیات‌های مربوط به آن بود. جالب است بدانیم خانم مگی در طراحی بازی «صاحب‌خانه» از بازی به نام «زان اهل^[4]» الهام گرفته است که بین بومیان سرخ‌پوست آمریکا متداول بوده. با این حساب پیشینه بازی امروزی مونوپولی به سرخ‌پوستان برمی‌گردد.

منطق بازی «صاحب‌خانه» بر فلسفه‌ای اقتصادی استوار است که می‌گوید «مردم باید مالک چیزی باشند که خود ایجاد کرده‌اند. اما ارزش اقتصادی ایجاد شده از آن باید به همه افراد جامعه برسد.»

خانم مگی به این فلسفه اقتصادی معتقد بود و می‌دانست اجاره مسکن باعث ثروتمند‌تر شدن مالکین و فقیرتر شدن مستأجران می‌شود؛ از طرفی او آموزش این موضوع را به مردم، کار پیچیده‌ای تلقی می‌کرد. بنابراین، تصمیم گرفت بازی طراحی کند تا این مفهوم مهم اقتصادی را به آنها آموزش دهد.

سال‌ها بعد، «چارلز دروی[5]» بعد از آشنایی با بازی «صاحب‌خانه»، مونوپولی را طراحی و تولید کرد. اما این بازی بعضی نکات کلیدی مورد نظر خانم مگی را نداشت. در حقیقت خانم مگی بازی «صاحب‌خانه» را طراحی کرده بود که جلوی انحصارگرایان را بگیرد ولی با تغییرات جدید و تولید مونوپولی، این بازی از هدف اصلی خود بسیار دور شد.

با این حال، مونوپولی هم‌چنان می‌درخشید تا جایی که در سال 1934، این بازی فروش چشم‌گیری داشت و در پی آن، برادران پارکر[6] حق اختراع آن را از «چارلز دروی» خریدند؛ وقتی فهمیدند او تنها طراح بازی نبوده، و اصول آن ریشه در بازی «صاحب‌خانه» هم دارد؛ حق اختراع را از خانم مگی نیز خریداری کردند. مونوپولی تا به حال به 37 زبان ترجمه شده و در بیش از 103 کشور اجازه بازتولید گرفته است.

گمانه‌زنی‌هایی درباره شخصیت اصلی مونوپولی وجود دارد که ممکن است اشاره به جی پی مورگان (سرمایه‌دار معروف) داشته باشد.

• مونوپولی بانکداری الکترونیک: در این بازی، کارت‌های الکترونیکی به جای اسکناس‌ استفاده می‌شود. همه تراکنش‌های مالی هنگام بازی با آنها و یک دستگاه کارت‌خوان انجام می‌گیرد. بازی ترجمه نشده است و همه اجزای آن (راهنما، کارت‌ها و صفحه بازی) به زبان انگلیسی است. 
• ایروپولی: همان مونوپولی است که همه اجزای بازی (صفحه بازی، کارت‌ها و راهنما) فارسی هستند.
  
• راز عموی پول‌دار: یکی دیگر از بازی‌هایی است که با منطق مونوپولی (حرکت روی صفحه بازی و خرید املاک دارای رنگ مشترک برای کسب سود بیشتر) تولید شده‌اند. همه اجزای بازی فارسی است و ساده‌تر از مونوپولی پیش می‌رود.
  

مثبت

• راهنمای بازی به زبان فارسی است. چگونگی بازی را با تمام جرئیات به خوبی شرح داده و برای هریک تصویری از بازی گذاشته است که به فهم هرچه بهتر و سریع‌تر کمک می‌کند.
• علاوه بر توضیح بازی معمول، یک روش پیشرفته هم در راهنمای بازی آمده است. این روش علاوه براینکه بازی را سریع‌تر پیش می‌برد، هیجان بیشتری به همراه دارد.
• توصیه‌هایی در راهنمای بازی نوشته شده است که می‌تواند از ورشگستگی بازیکنان جلوگیری کند یا آن را به تعویق بیندازد.

منفی

• همه کارت‌های بازی (کارت‌های شانس و کارت املاک) به زبان انگلیسی است که این موضوع برای برخی فارسی زبانان می‌تواند مسأله‌ساز باشد.

[1] Landlord Game

[2] Elizabeth Magieطراح بازی) 1948-1866)

[3] Landlord Game

[4] Zohn Ahl

[5] Charles Darrow

[6] Parker Brothers