پیش­ترها پدر و مادرها خیلی در قید و بند پرداخت مقرری و پول توجیبی ثابت نبودند. بیشتر نیازها را خودشان پوشش می­‌دادند و معمولاً این فرصت برای کودکان پیش نمی­‌آمد که دریافتی ثابتی داشته باشند و برای آن برنامه بریزند. البته در مورد نوجوان­‌ها وضع فرق می­‌کرد. آن­ها معمولاً به کارهای پاره­‌وقت و فصلی تشویق می‌­شدند، تا هم حرفه‌­ای یاد بگیرند و هم طعم پول داشتن و پول درآوردن را بچشند. اما باز هم از پول توجیبی ثابت خبری نبود. این عادت با ما به بزرگسالی آمده و برای همین است که هر روز صبح، بچه‌­ها را با مبلغ کمی راهی مدرسه می‌­کنیم. این پول آنقدر کم است که کودک فوقش می‌­تواند یک روز را با آن سر کند و فردا دوباره روز از نو، روزی از نو.

از چه زمانی باید پول دادن به بچه‌­ها را شروع کنیم؟

درست آن لحظه که احساس کنیم کودک توانایی مقایسه کالاها و ارزش­‌گذاری آن­ها را دارد، زمان پرداخت پول توجیبی از راه رسیده است. روانشناسان و کارشناسان مالی، سن شش سالگی را برای دریافت پول توجیبی مناسب می‌­دانند. کودک با حضور در مهد و مدرسه، وارد دنیای جدیدی شده و نیاز دارد در این جامعه استقلال، خودکفایی و اعتماد به نفس را تجربه کند. داشتن پول توجیبی مشخص، می‌­تواند به شکوفا شدن این احساس‌­ها در او کمک کند. پس بهتر است با رسیدن کودک به این سن، برای پول توجیبی او در میان هزینه‌های جاری زندگی، جایی باز کنیم.

سه شیوه عمده برای پرداخت پول توجیبی

1. پرداخت روزانه

مطالعات نشان می­‌دهد، این نوع پول توجیبی به شکل­‌گیری تفکرات مالی در کودکان هیچ کمکی نمی‌­کند. پول توجیبی باید برنامه­‌ریزی شده، دقیق و با قوانین خاص هر خانواده پرداخت شود. البته اگر مدیریت پول برای کودکان شش یا هفت ساله کار دشواری باشد، می‌­توان از این روش استفاده کرد. اما برای سال­‌های بالاتر پرداخت روزانه پول توجیبی توصیه نمی‌­شود. پول توجیبی روزانه و بدون برنامه، باعث می­‌شود کودکان در هر زمان که احساس نیاز کردند، به بانک پدر و مادر مراجعه کرده و از آن­ها پول بخواهند.

2. پرداخت هفتگی یا ماهانه

بیشتر کارشناسان سواد مالی با این نوع پرداخت موافق هستند. پول توجیبی هفتگی برای بچه­‌های 10 تا 13 ساله و ماهانه برای بزرگترها قدرت تصمیم‌­گیری، برنامه‌­ریزی و بودجه‌­بندی را در آن­ها تقویت می‌کند. کودکان باید بتوانند پول خود را در مدت زمان تعیین شده، مدیریت کنند و برای هدف­‌های پس‌­اندازی کوتاه‌­مدت و بلندمدت پس­‌انداز کنند. دریافت پول توجیبی ماهانه بهترین فرصت برای داشتن یک حساب بانکی و برنامه‌­ریزی جدی‌­تر برای آینده است.

میزان پول توجیبی هفتگی و ماهانه باید بر اساس سطح خانواده، عرف جامعه و نیازهای هر سن تعیین شود. پول زیاد در اختیار کودک گذاشتن نشانه شأن و شخصیت نیست. بلکه او را ولخرج و بی‌­توجه بار می‌­آورد. همان‌طور که مقرری خیلی کم کودکان را مقتصد نمی­‌کند. تنها نتیجه پول توجیبی کم، آشنا شدن کودک با مشکلات مالی در سن پایین و احساس سرخوردگی و ناتوانی است. این نوع پرداخت یک ایراد بزرگ دارد و آن هم ایجاد حس کارمندی و حقوق بگیری در بچه­‌ها است. دریافت پول رأس هر هفته، هر دو هفته یا ماهانه، مانند انتظار برای رسیدن سر برج و گرفتن حقوق است و دست و پای بچه‌­ها را برای امتحان راه­‌های خلاقانه کسب پولِ بیشتر می‌­گیرد.

3. پرداخت در ازای انجام وظایف

بعضی از پدر و مادرها پرداخت پول توجیبی را فقط به انجام کار محدود می‌­کنند. مثل اینکه کارگری استخدام کرده باشند و در ازای مرتب کردن اتاق، بیرون بردن سطل زباله و نوشتن تکالیف به او دستمزد بدهند و اگر کوتاهی یا خطایی از کودک سر بزند، پول توجیبی­‌اش را قطع می‌­کنند. فراموش نکنیم پول توجیبی یکی از نیازهای فرزندمان است. درست مثل نیاز به سرپناه، پوشاک و غذای گرم. به علاوه زندگی در خانواده نیازمند همکاری و تقسیم وظایف است. پرداخت پول در ازای کارهایی که جزء وظایف فرزند است، او را متوقع و شرطی می‌­کند. پول توجیبی نباید وسیله­‌ای برای تشویق یا تنبیه باشد. البته در هر خانه‌­ای فعالیت‌­هایی پیدا می‌­شود که خارج از وظایف کودک باشد. در این حالت پدر و مادر می‌­توانند با درخواست کمک از فرزند و تعیین مبلغی در ازای این کمک، آن­ها را به همکاری بیشتر دعوت کنند. طعم پول که زیر زبانشان بیاید، در کارهای سخت هم با کمال میل مشارکت می‌کنند. شاید حتی دفعه بعد خودشان برای کمک پیش‌­قدم شوند.

بهتر است برای دستیابی به نتیجه‌­ای مطلوب، از معجونی استفاده کنیم که همه خوبی‌­ها را یکجا داشته باشد. پرداخت مقرری هفتگی یا ماهانه، در کنار هدایای نقدی و تشویقی می‌تواند همه معایب این روش‌­ها را پوشش دهد. خوب است برای تعیین مقدار پول توجیبی بچه‌­ها، با خودشان مشورت کنیم. ما از نیازهای اساسی فرزند خود اطلاع داریم. اما نمی‌دانیم همه خواسته­‌های او چه چیزهایی هستند و در یک عصر دلگیر پاییزی هوس کدام نوشیدنی را می­‌کند. دریافتی بچه‌­ها باید کمی بیشتر از این نیازها و خواسته­‌ها باشد، تا امکان پس­‌انداز و بخشش برایشان فراهم شود.

اما در شرایطی که مقرری ثابت کفاف هزینه‌­های فرزند را ندهد، می‌­توانیم از او بخواهیم، در کاری غیر از وظایف تعریف شده، به ما کمک کند و در ازای آن پولی دریافت نماید. یا با یک هدیه نقدی در مناسبتی خاص، کسری بودجه او را جبران کنیم. این مناسبت می­‌تواند اهداف تربیتی هم داشته باشد. همچنین می­‌توانیم شرایط راه­‌اندازی یک کسب‌وکار کوتاه‌­مدت و خلاقانه را برایش فراهم کنیم.