نسل حاضر باهوش‌ترین نسل تاریخ است که آمادگی بسیاری برای یادگیری سواد مالی دارد.

• به برنامۀ خود برای مدیریت هزینه‌ها پایبند باشید.
• بدهی را به حداقل برسانید؛ فقط برای نیازها قرض بگیرید.
• در برابر کلاهبرداری‌های مالی از خودتان محافظت کنید.
• عادت‌های مالی خوب را در خود پرورش دهید.
• محصولات و خدمات مالی متناسب با خود را بشناسید.
• حساب و کتاب امور مالی‌تان را داشته باشید.
• در صورت امکان، بخشی از پول‌تان را پس‌انداز کنید.
• برای دریافت گزارش اعتباری درخواست دهید.
• برای بازپرداخت بدهی‌ها برنامه‌ریزی کنید.
• اهداف مالی خود را ارزیابی کنید.

در پایان این بخش، ویدئوی کوتاهی دربارۀ معرفی و تبلیغ ابزار آژانس مصرف‌کنندگان خدمات مالی کانادا برای مقایسۀ کارت‌های اعتباری پخش شد. این ابزار کاملاً رایگان است و با معرفی و مقایسۀ انواع کارت‌های اعتباری، به افراد کمک می‌کند کارت‌ اعتباریِ متناسب با نیاز خود را انتخاب کنند.

جوانان کانادایی فقط یک‌سوم پولی را که خرج کرده‌اند، با کار کردن به دست آورده‌اند و دوسوم آن از محل دیگری تأمین می‌شود.

آقای کانینگهَم بعد از این نظرسنجی اولیه، چند سؤال دیگر از مخاطبان پرسید. نظرسنجی دوم بخشی از پیمایشی بود که سال گذشته در بین مردم آمریکای شمالی انجام شده و نتایج آن از پیش مشخص بود. سؤال‌های این نظرسنجی به همراه پاسخ‌های آن در زیر آمده است.

• فکر می‌کنید شما و دانش‌آموزان هم‌سن و سال‌تان در سراسر آمریکای شمالی، روی هم رفته، در سال گذشته چقدر پول خرج کرده‌اید؟

پاسخ درست 259 میلیارد دلار بود که کانینگهَم آن را مبلغ هنگفت، ترسناک و بی‌ملاحظه‌ای دانست.

• چند درصد از آن 259 میلیارد را خودتان در سال گذشته با شغل‌های پاره‌وقت، تمام‌وقت و تابستانی درآورده‌اید؟

پاسخ درست 33 درصد بود که نشان می‌دهد جوانان کانادایی فقط یک‌سوم پولی را که خرج کرده‌اند، با کار کردن به دست آورده‌اند و دوسوم آن از محل دیگری تأمین می‌شود.

کانینگهَم نتایج این نظرسنجی را نشان‌دهندۀ بی‌پولی نوجوانان و جوانان کانادایی به دلیل ناتوانی در مدیریت پول دانست. او در ادامه گفت: «اساساً آن چه الآن در زندگی شما دارد اتفاق می‌افتد، این است که در دورۀ گذار هستید؛ گذاری از دوران مالی نوجوانی به دانشجویی، بعد آموزش عالی و حالا هم نیروی کار. در هر یک از این مراحل که هستید، گذاری از وابسته بودن به کارت اعتباری پدر و مادر به کارت اعتباری یا اعتبار واقعی در زندگی را تجربه می‌کنید و کار با کارت‌های اعتباری یا اعتبار واقعی چندان خوشایند و آسان نیست.»

پدر و مادرهای کانادایی به طور متوسط ۲ تا ۳ کارت بانکی یا نقدی، ۲ تا ۴ کارت اعتباری اصلی و ۳ تا ۵ کارت اعتباری بازرگان دارند.

او در ادامه، از ضرورتِ داشتن کارت اعتباری برای ورود به دنیای کار سخن گفت و پرسید:

• به نظر شما متوسط بزرگسالان بالای 35 سال در آمریکای شمالی، در حال حاضر چند کارت اعتباری در کیف ‌پول‌شان دارند؟

 پاسخ درست «5» است. به گفتۀ کانینگهَم، پدر و مادرهای کانادایی به طور متوسط 2 تا 3 کارت بانکی یا نقدی، 2 تا 4 کارت اعتباری اصلی و 3 تا 5 کارت اعتباری بازرگان دارند. کارت‌های اعتباری بازرگان، کارت‌های اعتباری فروشگاه‌ها یا تجارت‌خانه‌های شخصی هستند و نرخ بهرۀ بالایی دارند.

قدم نخست برای مدیریت پول، مدیریت خرت و پرت‌های مالی کیف پول و به ویژه، مدیریت کارت‌های اعتباری است.

آقای کانینگهَم بعد از اعلام این آمار و ارقام، تأکید کرد که قدم نخست برای مدیریت پول، مدیریت خرت و پرت‌های مالی کیف پول و به ویژه، مدیریت کارت‌های اعتباری است. او در ادامه، برای نشان دادن عواقب استفاده از اعتبار، سؤال زیر را پرسید:

• کامپیوتری به قیمت 1،300 دلار دارید و باید برای اقساط سالانۀ حداقلی، 19/5 درصد بهرۀ سالانه بپردازید. قیمت این کامپیوتر در زمان تسویه، چقدر پای شما درمی‌آید؟

پاسخ درست، 3،785 دلار و 67 سنت است که سه برابر قیمت خرید اصلی است. این افزایش مبلغ به دلیل بهره‌ای است که به اعتبار مصرف‌شده تعلق می‌گیرد.

این مربی سواد مالی با تصریح بر اینکه مصرف‌کنندگان کارت‌های اعتباری، نه ارائه‌کنندگان این کارت‌ها، مسئول زیان حاصل از خرید اعتباری هستند، صحبت‌های خود را در این بخش با اشاره به قاعده‌ای سرانگشتی دربارۀ پول و زندگی پایان داد: «هر وقت انگشت‌تان را به قصد سرزنش به سمت کسی نشانه گرفتید، یادتان باشد سه انگشت دیگر به سمت خودتان است. این همه چیز را دربارۀ مالی بزرگسالان در بر می‌گیرد.»

مدیریت پول دربارۀ انتخاب‌هاست. امور مالی خود را متناسب با اهداف‌تان سازمان‌دهی کنید.

پس‌انداز کنید

پس‌انداز یعنی تمام پول‌های‌تان را خرج نکنید و بخشی از آن را برای نیازهای آینده کنار بگذارید.

چند نکته دربارۀ پس‌انداز:

• اول به خودتان بپردازید.
• 10 تا 20 درصد درآمد خود را، پس از کسورات آن، کنار بگذارید.
• هزینه‌های خواسته‌ها را کاهش دهید (مثل زیاد غذا خوردن بیرون از خانه و خدمات غیرضروری تلفن همراه).
• پول‌تان را با سرمایه‌گذاری یا گذاشتن آن در حساب‌های بهره‌دار، به کار بیندازید.
  در وب‌سایت اف‌سی‌اِی‌سی، ابزاری برای مقایسۀ حساب‌های بانکی مختلف قرار داده شده است.
• بهرۀ مرکب، بهره‌ای است که نه‌تنها بر مبنای پول اولیه‌ای که در حساب می‌گذارید (سرمایۀ اولیه) محاسبه می‌شود، بلکه به بهرۀ پولی که قبلاً به دست آورده‌اید نیز بهره تعلق می‌گیرد.

در این قسمت از نشست، ویدئویی برای تبیین مفهوم بهرۀ مرکب پخش شد. 

بانک‌ها وقتی موفق‌اند که مشتریان به موفقیت برسند. بنابراین، می‌خواهیم کمک کنیم که مردم به رفاه مالی دست یابند.

پول‌تان را به کار بیندازید

به کار انداختن پول دو فایده دارد:

• کسب سود
  حساب پس‌انداز، سرمایه‌گذاری ساده است.
  بانک روی پولی که به حساب‌های پس‌انداز یا سپرده‌های مدت‌دار واریز می‌کنید، به شما سود پرداخت می‌کند.
  در سایت اف‌سی‌اِی‌سی، مقایسه‌ای از نرخ سودها ارائه شده است (Canada.ca/Financial-Literacy-Month).
  

• افزایش ارزش
  بعضی از سرمایه‌گذاری‌ها از نظر ارزش امکان رشد دارند (مثل سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و دارایی‌ها).

چیزی که همیشه طی سال‌ها به مردم گفته‌ام این است که «اگر چیزی درست و واقعی به نظر می‌رسد، شاید اینطور باشد».

• کلاهبرداری با استفاده از اینترنت وای‌فای رایگان:
  گاهی اوقات وای‌فای رایگان ممکن است نوعی کلاهبرداری‌ باشد که مجرمانِ امیدوار به سرقت اطلاعات شخصی شما انجام می‌دهند. وای‌فای رایگان، نقطۀ دسترسی واقعی نیست؛ بلکه شبکۀ کامپیوتر به کامپیوتری است که به عنوان تله راه‌اندازی شده است. در نتیجه، آن‌ها هر کاری که به صورت آنلاین انجام دهید، می‌بینند. در نتیجه، اگر وارد وب‌سایتی شوید و رمز عبورتان را وارد کنید یا هر گونه اطلاعات مالی را جست‌وجو کنید، به دردسر می‌افتید. گاهی اوقات مجرمان چیزی راه‌اندازی می‌کنند به اسم «جفت شرور» یا «نقطۀ دسترسی واقعی» و هدف‌شان هم صرفاً دزدی از آن‌ نقاط دسترسی است. فقط به آن شبکه متصل می‌شوند و شما دو نقطۀ دسترسی با نام یکسان می‌بینید که به هر دو متصل نمی‌شوند. پس هرگز به شبکۀ کامپیوتر به کامپیوتر وصل نشوید و وقتی شبکۀ بی‌سیم را انتخاب می‌کنید، توضیحات هر کدام را بررسی کنید. شبکۀ بی‌سیم معمولی به سادگی، شبکۀ بی‌سیم نامیده می‌شود، نه شبکۀ کامپیوتر به کامپیوتر.
  

در انتخاب شناسۀ شخصی‌تان خلاقیت به خرج دهید و مرتب آن را عوض کنید. از شماره تلفن، تاریخ تولد یا هر چیزی که کشف آن برای دیگران راحت باشد، استفاده نکنید.

• سرقت هویت:
  این اتفاق وقتی رخ می‌دهد که کسی اطلاعات شخصی شما را می‌گیرد و خودش را به جای شما جا می‌زند. بعد ممکن است پول شما را بدزدد، به اسم شما بدهی بالا بیاورد و تلفن همراه یا کارت اعتباری بگیرد. روش‌های این کلاهبرداری به دو شکل است:

• تلفنی، آنلاین و حضوری
• شبکه‌های اجتماعی

برای پیشگیری از سرقت هویت، باید:

• عادت‌های آنلاین ایمن داشته باشید.
• اطلاعات شخصی‌تان را محرمانه نگه دارید (از کارت شناسایی خود محافظت کنید).
• اگر قبض کارت اعتباری، صورت‌حساب بانکی یا هر یادداشتی روی کاغذ دریافت کردید، آن را تکه‌تکه کنید تا اطلاعات شخصی‌تان از بین برود.
• فقط هر چیزی را که لازم دارید، حمل کنید. وسایل‌‌تان را در ماشین یا جایی که ممکن است دزدیده شود، رها نکنید.
• رمز عبورها و شناسۀ شخصی کارت نقدی خود را در اختیار هیچ کس، حتی دوستان معتمدتان، نگذارید.
• هرگز رمز عبورها یا شناسۀ شخصی کارت نقدی را پشت آن ننویسید.
• در انتخاب شناسۀ شخصی‌تان خلاقیت به خرج دهید و مرتب آن را عوض کنید.
• از شماره تلفن، تاریخ تولد یا هر چیزی که کشف آن برای دیگران راحت باشد برای رمز عبور یا شناسۀ شخصی استفاده نکنید.
• هنگام استفاده از خودپرداز یا دستگاه کارت‌خوان، روی شناسۀ شخصی‌تان را با دست دیگر بپوشانید تا مطمئن شوید هیچ کس عدد‌ها را نمی‌بیند.
• فقط در جایی که احساس امنیت می‌کنید، از دستگاه خودپرداز استفاده کنید؛ جایی که کسی کمین نکرده باشد یا شما را دید نزند.
• حساب‌های خود را برای بررسی هر چیز مشکوکی زیر نظر داشته باشید و هر مسألۀ مشکوکی را فوراً گزارش کنید.
• در صورتی که از اپلیکیشن‌های بانکی استفاده می‌کنید، حتماً از آن خارج شوید و رمز عبور را روی تلفن همراه‌تان نیز ذخیره کنید.

هر وقت انگشت‌تان را به قصد سرزنش به سمت کسی نشانه گرفتید، یادتان باشد سه انگشت دیگر به سمت خودتان است. این همه چیز را دربارۀ مالی بزرگسالان در بر می‌گیرد.

قراردادهای مالی که باید مراقب آن‌ها باشید:

• الآن بخر و بعد پرداخت کن
  حتماً قرارداد را بخوانید و به جزئیات آن توجه کنید. اگر چیزی را متوجه نمی‌شوید، از افراد آگاه و باتجربه سؤال‌ بپرسید و مشورت بگیرید. حتماً بررسی کنید که در صورت نیاز، چطور می‌توانید از آن قرارداد خارج شوید. بررسی کنید:
  آیا مطمئنید که وقتی «بعد» از راه می‌رسد، این پول را دارید؟
  آیا به وام شما کارمزد و بهره تعلق می‌گیرد؟
  آیا بهتر نیست پس‌انداز کنید و خریدتان را نقدی انجام دهید؟
  

• پول نقد فوری (نقد کردن فیش حقوقی نزد وام‌دهندۀ روزپرداخت)
  حتماً نرخ بهره و کارمزدها را با دقت بررسی کنید و آن‌ها را با خدمات بانک‌ها و مؤسسه‌های اعتباری مقایسه کنید. نقدکنندگان چک ممکن است هزینۀ خیلی زیادی بگیرند. بانک‌ها معمولاً گزینه‌های بهتری ارائه می‌دهند که موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های شما می‌شود. اگر دچار مشکل مالی جدی شدید، با یکی از مشاوران اعتباری صحبت کنید.

• خرید بدون پیش‌پرداخت
  

بهترین راه برای استفاده از کارت اعتباری این است که بدهی را پیش از موعد مقرر بپردازید. در این صورت، از پرداخت هزینه‌های بهره معاف می‌شوید.

چند نکته دربارۀ کارت اعتباری:

•  ابزار خوبی برای پرداخت است.
• کارکردی تقریباً مشابه وام خودرو دارد. شما برای خرید کالاها، از این وام استفاده می‌کنید.
• باید مطمئن شوید که دربارۀ نرخ بهره و کارمزدها اطلاعات کافی دارید.
• به جای دریافت پیش‌پرداخت نقدی، با اعتبار موجود خرید کنید.
• ماندۀ بدهی خود را تسویه کنید.
• از جاهای مختلف قیمت بگیرید و دربارۀ ویژگی‌های کارت‌ها پرس و جو کنید.

در وب‌سایت‌ اف‌سی‌اِی‌سی به آدرس Canada.ca/financial-literacy-month، فهرستی از ویژگی‌های کارت‌های اعتباری مختلف آمده است.

تسویۀ بدهی، از بیشترِ سرمایه‌گذاری‌هایی که می‌توانید انجام دهید، بهتر است. آزادی‌ای که به شما می‌دهد، بهتر از تمام چیزهایی است که قدرت خریدش را دارید. به علاوه، شب‌ها آسوده می‌خوابید.

استفاده از اعتبار خوب است یا بد؟

•  بستگی به اهداف و وضعیت مالی شما دارد.
• برای دستیابی به اهداف‌تان، هوشمندانه از اعتبار استفاده کنید.

از چند جا پرس و جو کنید

• نرخ‌ بهره، اقساط و هزینۀ کل وام‌ها را مقایسه کنید.
• درصد سالانۀ نرخ بهره (اِی‌پی‌آر) را مقایسه کنید. این روش هزینۀ کل وام را در قالب نرخ بهره نشان می‌دهد.
• حتماً قرارداد وام را بخوانید و هر چیزی را که نمی‌فهمید، بپرسید.
• کل معامله را در نظر بگیرید.

قانونی دربارۀ استفاده از وام وجود دارد که بهترین توصیه است: «اول بدهی‌ات را پرداخت کن.» اگر به کسی بدهکار هستید، به ویژه اگر نرخ بهرۀ بالایی می‌پردازید، معمولاً بهترین استراتژی، استفاده از پول اضافی برای پرداخت آن بدهی است. تسویۀ بدهی، از بیشترِ سرمایه‌گذاری‌هایی که می‌توانید انجام دهید، بهتر است. آزادی‌ای که به شما می‌دهد، بهتر از تمام چیزهایی است که قدرت خریدش را دارید. به علاوه، شب‌ها آسوده می‌خوابید.

بررسی گزارش اعتباری، روش خوبی است که ببینید آیا قربانی سرقت هویت شده‌اید یا نه؛ چون ممکن است اعتباری را نشان دهد که از آن بی‌خبرید یا خودتان آن را درخواست نکرده‌اید.

سابقۀ اعتباری مهم است

 هر بار که قرض می‌گیرید، چگونگی مدیریت آن اعتبار، سابقۀ اعتباری شما را می‌سازد. وقتی می‌خواهید وام بگیرید، باید برای ایجاد سابقۀ اعتباری مثبت این کارها را انجام دهید:

• قبض‌ها و صورت‌حساب‌های‌تان را به‌موقع پرداخت کنید.
• دست‌کم مبلغی حداقلی بپردازید.
• حساب‌های خود را برای اطلاع از هر گونه خطا، بررسی کنید.
• از کارت اعتباری‌ای که نمی‎شناسید، استفاده نکنید.
• هر مشکلی را به سرعت گزارش دهید.
• بیشتر از سقف اعتبار خود خرج نکنید.

بررسی گزارش اعتباری، روش خوبی است که ببینید آیا قربانی سرقت هویت شده‌اید یا نه؛ چون ممکن است اعتباری را نشان دهد که از آن بی‌خبرید یا خودتان آن را درخواست نکرده‌اید. مردم کانادا می‌توانند گزارش اعتبار خود را از مؤسسه‌های «اکوئیفکس» و «ترنس‌یونیون» کانادا دریافت کنند.

از بودجه‌بندی نترسید. وقتی بدانید چقدر پول دارید و می‌خواهید با آن چه کنید، پول‌تان را مدیریت می‌کنید، به جای اینکه اجازه دهید پول‌تان شما را مدیریت کند.

جمع‌بندی

 خانم اِستوکس گفته‌های خود را به این صورت جمع‌بندی کرد:

• مدیریت پول دربارۀ انتخاب‌هاست.
• هدف‌های خود را انتخاب کنید؛ چیزهایی که برای شما مهم‌اند.
• با مشاور تحصیلی، دوست معتمد یا خانوادۀ خود صحبت کنید یا در صورتی که به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، به سراغ اینترنت بروید.
• امور مالی خود را متناسب با هدف‌های‌تان سازمان‌دهی کنید.
• از بودجه‌بندی نترسید. وقتی بدانید چقدر پول دارید و می‌خواهید با آن چه کنید، پول‌تان را مدیریت می‌کنید، به جای اینکه اجازه دهید پول‌تان شما را مدیریت کند.
  
• پس‌انداز کنید و از مزایا و زیبایی بهرۀ مرکب بهره‌مند شوید.
• کاری کنید که پول‌تان برای شما کار کند.
• از خودتان و پول‌تان مراقبت کنید. راه‌های کلاهبرداری‌های اینترنتی و پیشگیری از آن‌ها را بیاموزید.
• هوشمندانه از اعتبار خود استفاده کنید. این، یکی از ابزارهای کلیدی است.
• رتبه‌بندی اعتباری شما، سابقه و اعتبار مالی شماست. آن را محکم و قوی شروع کنید و همیشه همین طور ادامه دهید.

دو منبع خوب برای کانادایی‌ها:

• وب‌سایت انجمن بانکداران کانادا، بخش «پول شما» به آدرس yourmoney.cba.ca
• وب‌سایت آژانس مصرف‌کنندگان خدمات مالی کانادا، که نکات و ابزارهای بسیار خوبی دربارۀ بودجه‌بندی، ماشین‌ حساب کارت اعتباری، نحوۀ پس‌انداز، ماشین‌ حساب اهداف مالی و ابزار مقایسۀ حساب‌های بانکی دارد.

در پایان، جیمز کانینگهَم مخاطبان را دعوت کرد سری به وب‌سایت آژانس مصرف‌کنندگان خدمات مالی کانادا بزنند و از ابزارهای مالی و ویدئوهای آموزشی رایگان آن بازدید کنند. او با بیان اینکه سالگرد ماه سواد مالی رویداد ویژه‌ای است، تأکید کرد: «سواد مالی فقط با روزهای ماه نوامبر ارتباط ندارد، بلکه مربوط به همۀ روزهای باقیمانده از زندگی شماست.»