سواد مالی در آموزه‌های دینی

هدف اسلام سعادت دنیوی و اخروی فرد و جامعه است و البته این دو جدا از هم نیست. مرحوم علامه طباطبایی آموزه‌های اسلامی را به سه قسمت عمده تقسیم کردند: نگرش‌ها و اعتقادات و باورهایی که ناظر به اندیشه و فکر و ذهن انسان است، آموزه‌های اخلاقی که ناظر به روح و صفات و ملکات وجودی انسان است، احکام که ناظر به رفتارها و افعال انسان است. آموزه‌های مالی و سواد مالی اسلامی در همین سه حوزه بررسی می‌شود. مرور آیات و روایات و متون دینی، آموزه‌های دین مبین اسلام را برای سعادت و خوشبختی و ثروتمندتر شدن یا به تعبیر درست‌تر، احساس رضایت و خشنودی و زندگی بهتر در دنیا و سعادت اخروی برای انسان‌ها نشان می‌دهد.

یکی از باورهای اشتباه حوزۀ مالی در بین مردم و به ویژه جامعۀ مذهبی، این است که گاهی تصور می‌شود مال و ثروت ناپسند و مذموم است و هر کس به آن نزدیک شود، از خدا دور شده است. در صورتی که تمام صفات خدای متعال منشأ خیر و برکت است. در نتیجه، حرکت در مسیر توانگر شدن، حرکت به سمت غنی بودن خدای متعال است و این امر نمی‌تواند ناپسند باشد. البته ممکن است از طریق ناپسندی باشد یا به انحراف کشیده شود یا با انگیزه‌های غیرالهی باشد. در سیرۀ معصومین نیز همین گونه بوده و آن‌ها در جهت خلق و ثروت‌آفرینی حرکت می‌کردند. باید برای زندگی مالی برنامه‌ریزی داشت و این امر در روایات و سبک زندگی مالی اسلامی نیز دیده می‌شود.

در آموزه‌های اسلامی، مال و ثروت پسندیده است و میزانی برای آن تعیین نشده است، بلکه اگر احکام و اخلاقیات در آن رعایت شود، خیر است. درک این موضوع به فرهنگ‌سازی جدی نیاز دارد. واقعیت جامعه با این دست روایت‌ها و آموزه‌ها فاصله دارد. عده‌ای فقط مشغول امر دنیایی و پول هستند و دین‌داران فکر می‌کنند اگر وارد این عرصه شوند، کار درستی نکرده‌اند. در حالی که این موضوع، امری دینی است و آموزه‌های فراوان از اخلاقیات و احکام و باورها دربارۀ آن وجود دارد.

این مطلب را در هفته‌نامۀ اطلاعات بورس بخوانید.