سواد مالی و جامعه‌شناسی مصرف
هفته‌نامۀ اطلاعات بورس - 1400/11/02
یکی از حوزه‌هایی که جامعه‌شناسی و روان‌شناسی وارد سواد مالی می‌شود، مصرف است. افراد لزوماً به این دلیل که نیاز دارند مصرف نمی‌کنند. برای مثال ممکن است برای اثبات قدرت و شخصیت خود، برای برطرف کردن تنش‌های عاطفی یا پیروی از تخفیف‌ها، مدها و تبلیغ‌‌ها اقدام به خرید کنند. این به معنای نیاز واقعی به مصرف نیست بلکه هاله‌ای روی این نیاز قرار گرفته است. توجه به این حوزه‌ها در سواد مالی به مصرف بهینه مطابق سطح زندگی و درآمد کمک می‌کند، نه کم خرج کردن یا زیاد خرج کردن.
در علوم اجتماعی مصرف، رفتار یا کنش فرد است؛ اما مصرف‌گرایی بستر فرهنگی و ایدئولوژی است و نوعی سبک زندگی است. در حقیقت، مصرف‌گرایی وجه فرهنگی مصرف است. مصرف‌گرایی مصرف کالا و خدمات برای دیده شدن است. بین این دو تمایزی وجود دارد. در جامعه‌شناسی این دو مدام با یکدیگر برخورد می‌کنند و نمی‌شود بین آن‌ها تفکیکی ایجاد کرد. بعد از مصرف و مصرف‌گرایی موضوع نیاز مطرح می‌شود. در جامعه‌شناسی نیاز در دو بعد بررسی می‌شود: نیاز اساسی و نیاز مصرف‌گرایانه یا غیرواقعی. نیاز واقعی مبتنی بر نیاز اساسی و نیاز غیرواقعی مبتنی بر امیال است. هر کسی نیازهای خود را بر مبنای رویکردهای تربیتی خود تعریف می‌کند و قطعاً نیاز اساسی افراد مختلف با هم متفاوت است.
در سواد مالی آنچه از جیب خارج می‌شود مصرف است، مانند خرج‌های روزانه، مهمانی، قرض، پس‌انداز و مالیات. در بین همۀ این اموال، خرج و برج مشمول قواعد و قوانینی است. افراد روی خرج‌ها کنترل دارند و آن‌ها را مدیریت می‌کنند تا به نیازهای‌شان پاسخ دهند. نیازهای اساسی شامل خوراک و پوشاک و مسکن است؛ اما چه خانه‌ای به نیاز پاسخ می‌دهد؟ هر فردی پاسخ‌های متفاوتی به این نیاز دارد. طبق رویکرد سواد مالی، گرچه ممکن است تأثیرات اجتماعی نیاز و خواسته را در ذهن افراد تغییر دهد، این دو بین افراد مختلف، متفاوت است. در سواد مالی، نیاز و خواستۀ هر فردی بسته به آینده‌ای که برای خود تعریف کرده، طراحی یا تشخیص داده می‌شود.
این مطلب را در هفته‌نامۀ اطلاعات بورس بخوانید.
هشتگ‌های مرتبط
سایر عناوین
مطالب پیشنهادی
-
سواد مالی ناهید
مادران تنها؛ در سکان‌داری زندگی با چه مشکلاتی دست به گریبانند؟
-
بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری
مقایسۀ بازدهی بلندمدت بازارهای مختلف در بازه‌های مختلف پنج، ده و بیست‌ساله (1380 تا 1400)
-
آموزش سواد مالی باید از مدارس لبنان شروع شود
الیاس المُر، نویسنده و تحلیلگر مسائل اجتماعی و سیاسی در لبنان، در مصاحبۀ اختصاصی با آکادمی هوش مالی
-
سواد مالی خانم‌ها؛ فکری برای بحران‌ها و آینده‌مان کرده‌ایم؟
سخنان دکتر کمیل رودی در برنامۀ تلویزیونی «عصر شیرین»؛ شبکۀ افق؛ فصل اول؛ قسمت هفتم