خرج کردن، درآمد هم میخواهد
پیتر کالینگتون، نویسندۀ کتابهای سواد مالی در مصاحبۀ اختصاصی با آکادمی هوش مالی
پیتر کالینگتون، نویسنده و تصویرگر اولین جلد از مجموعۀ 40جلدی داستانهای سواد مالی است که توسط آکادمی هوش مالی تهیه شده و انتشارات قدیانی آنها را منتشر کرده است. او اهل انگلستان است و در این کتاب، خلاصهای از فعالیتهای اقتصادی را در قالب رفتارهای گربهای باهوش به تصویر میکشد. کودکان با خواندن این کتاب میآموزند زندگی به جز خرج، جنبههای دیگری هم دارد. آن چه در ادامه میآید، مصاحبۀ آکادمی هوش مالی با این نویسندۀ داستانهای سواد مالی است.
کتاب «زندگی خرج دارد» چه درسهایی در زمینۀ سواد مالی به کودکان میآموزد؟
شخصیت اصلی این داستان، گربهای به نام تیبز است. زندگی او مثل گربههای دیگر کاملاً معمولی است؛ تا اینکه روزی از وضع موجود ناراضی میشود. تیبز از اینکه منتظر صاحبش بماند تا به او غذا دهد، خسته میشود و کمکم خودش کنسروهای غذا را باز میکند. اعضای خانواده تحت تأثیر قرار میگیرند و تصمیم میگیرند کارت بانکی را به او بدهند تا خودش مسئولیت خرید غذا را هم بر عهده بگیرد. کمی بعد اما تیبز سر از رستورانهای گرانقیمت درمیآورد، ولگردی میکند و ولخرجی به یکی از عادتهایش تبدیل میشود.
مشخص است که تیبز در مدیریت پول مشکل دارد. بنابراین، اعضای خانواده کارت بانکی را از تیبز پس میگیرند و او ناچار میشود برای تأمین هزینههایش شغلی پیدا کند.
هر چه کودکان بیشتر دربارۀ پول و امور مالی و مدیریت پول یاد بگیرند، فرایند بزرگ شدن برایشان سادهتر میشود و بهتر با آن کنار میآیند.
بیشتر کودکان با جریان کار، درآمد و خرج آشنا نیستند و توجهشان فقط به بخش آخر، یعنی خرج است. آنها با خواندن این کتاب یاد میگیرند چطور از کارت بانکی استفاده کنند اما خود را بدهکار نکنند. بدهکار بودن به هیچ وجه خوب نیست، مگر اینکه اطمینان داشته باشند میتوانند مبلغ قرض را پس بدهند. آنها میآموزند چطور هوشمندانه خرج کنند و همیشه مبلغی برای پسانداز کنار بگذارند و به طور کلی، ارزش بیشتری برای پول قائل باشند.
این کتاب چطور به کودکان کمک میکند مسائل مالی را بهتر درک کنند؟
آموزش مفاهیم ابتدایی و سادۀ مالی برای کودکان از اهمیت فراوانی برخوردار است. وقتی کودکان در سنین کم به قدرت و فایدۀ پول پی میبرند، مجذوب آن میشوند.
برای کودکان قدرت نامحدود، داشتن کارت بانکی و خرج کردن بسیار جذاب است. با این حال، ولخرجی و بدهکار شدن مشکلاتی هم ایجاد میکند؛ درست همان اتفاقی که برای تیبز افتاد. او مجبور شد برای آن که از عهدۀ هزینههایش بربیاید و بدهیهایش را بپردازد، شغلی پیدا کند. تیبز دیگر نمیتوانست به رستورانهای گرانقیمت برود و مجبور بود همان کنسروهای بیمزۀ مخصوص گربهها را بخورد. تیبز یاد گرفت چطور پول خود را مدیریت کند و عاقلانهتر خرج کند.
از طرف دیگر، تیبز میتوانست کمی ابتکار عمل به خرج دهد و با سرمایهگذاری روی خود، به باهوشترین گربۀ جهان تبدیل شود و کسبوکاری راه بیندازد. برای مثال، با حضور در تلویزیون و گرفتن عکس با طرفدارانش، درآمد کسب کند.
فکر میکنید افزایش آگاهی مالی در سنین کودکی مهم است؟ چرا؟
برای کودکان قدرت نامحدود، داشتن کارت بانکی و خرج کردن بسیار جذاب است. با این حال، ولخرجی و بدهکار شدن مشکلاتی هم ایجاد میکند.
بله. آموزش مفاهیم ابتدایی و سادۀ مالی برای کودکان از اهمیت فراوانی برخوردار است. وقتی کودکان در سنین کم به قدرت و فایدۀ پول پی میبرند، مجذوب آن میشوند. این کسب آگاهی باعث میشود صاحبان مغازه با کودکان مانند بزرگسالان رفتار کنند و برای آنها نیز مثل مشتریهای دیگر، احترام قائل باشند.
هر چه کودکان بیشتر دربارۀ پول و امور مالی و مدیریت پول یاد بگیرند، فرایند بزرگ شدن برایشان سادهتر میشود و بهتر با آن کنار میآیند.
ایدۀ خلق این کتاب و شخصیت «تیبز» چطور به ذهنتان رسید؟ چرا گربه را شخصیت اصلی داستان انتخاب کردید؟
همیشه در ذهنم گربهها و سگها را مقایسه میکردم و این سؤال را از خودم میپرسیدم که کدامشان باهوشترند. سگها وفادار و دوستداشتنیاند و همراه ما به پیادهروی میآیند. گربهها اما تمایلی به راه رفتنهای طولانی ندارند. آنها بیشتر میخوابند و غذایشان را به اندازۀ صاحبشان دوست دارند. من همیشه دربارۀ این موضوع شک داشتم و با خود فکر میکردم گربهها باید موجودات باهوشی باشند؛ دستکم باهوشتر از آن چه نشان میدهند. آنها استعدادهای خود را پنهان میکنند. گربهها میتوانند مسئولیتهای بیشتری در خانه بر عهده بگیرند و به صاحبانشان کمک کنند؛ اما دربارۀ مسائل مالی مطمئن نبودم. سگها محتاطانه عمل میکنند. آنها آیندهنگرند، به نیازهای خود توجه دارند و مقداری غذا برای روز مبادا نگه میدارند. اما این سؤال در ذهن من بود که آیا گربهها، با توجه به ویژگیهای دیگرشان، در مدیریت امور مالی مهارت دارند یا بیشتر از درآمدشان خرج میکنند. با این مقایسه، در نهایت به این نتیجه رسیدم که احتمالاً داستان من با شخصیت گربه جالبتر خواهد بود. تمام این مقایسهها و سؤالها باعث شد داستان «زندگی خرج دارد» را بنویسم.
اما تیبز گربۀ کوچک و سیاه ما بود. وقتی دخترم پنجساله بود، او را خریدیم. پس از مدتی محل زندگیمان را عوض کردیم. تیبز باغچۀ حیاط خانۀ جدید را خیلی دوست داشت و خوشحال به نظر میرسید؛ اما گربۀ همسایه برای تیبز قلدری میکرد. ما برای تیبز در مخصوص رفتوآمد گربه خریدیم؛ اما او دیگر ترسیده بود و به حیاط نمیرفت. در عوض، برای تیبز خیابان جایی امن به نظر میرسید. او به گربۀ خیابانی تبدیل شد. از اتومبیلها بالا و پایین میرفت و روی پنجرۀ خانهها مینشست و در حیاط خانههایی که گربه نداشتند، تردد میکرد. او فقط برای خوردن و خوابیدن به خانه برمیگشت.
تیبز کمکم بزرگ و پیر شد. روزی یکی از همسایهها خبر تصادف تیبز را به ما داد. او را در همان باغچهای که دوستش داشت دفن کردیم. خاطرات تیبز همیشه در ذهن من باقی ماند و به همین دلیل، تصمیم گرفتم او شخصیت اصلی داستان باشد.
آیا به جز «زندگی خرج دارد»، کتاب دیگری دربارۀ سواد مالی و مدیریت پول نوشتهاید؟
ریختن سکهها در قلک صدای لذتبخشی دارد. کودکان به محض پُر شدن قلک، میتوانند از پول پساندازشده برای خرید نیازها و خواستههایشان استفاده کنند.
در سال 1989 کتاب دیگری به نام «فرشته و پسر سرباز» نوشتم.در این داستان، وقتی دختر فرشته خواب است، دزد دریایی قلکش را میدزدد. پسر سرباز برای پیدا کردن قلک تلاش میکند؛ اما زندانی میشود. دختر فرشته، قلک و پسر سرباز را پیدا میکند و برای نجات آنها راهی مییابد.
در این داستان کودکان مطالبی دربارۀ ارزش پسانداز میآموزند. قلک برای کودکان دوستداشتنی و ارزشمند است. هر سکهای که به قلک میاندازند، به ثروت آنها اضافه میکند. از سوی دیگر، ریختن سکهها در قلک صدای لذتبخشی دارد. کودکان به محض پُر شدن قلک، میتوانند از پول پساندازشده برای خرید نیازها و خواستههایشان استفاده کنند.
در این ویدئو، مستندی کوتاه از کتاب «زندگی خرج دارد» مشاهده میکنید:
«زندگی خرج دارد» یکی از مجموعه کتابهای «آموزش سواد مالی» به کودکان است که در آکادمی هوش مالی تهیه و به همت انتشارات قدیانی چاپ و روانۀ بازار شده است.
هشتگهای مرتبط
مطالب پیشنهادی
-
«پسانداز هویج» آیندهنگری را به کودکان میآموزد
سام رِنیک، نویسندۀ کتابهای سواد مالی، در مصاحبۀ اختصاصی با آکادمی هوش مالی
-
آموزههای سواد مالی درباره خرج
گفتگوی دکتر کمیل رودی و فرهاد جم در برنامه خانه تو؛ شبکه چهارم سیما؛ قسمت دوم
نظر خود را بنویسید