در گذشته نه چندان دور، نظام‌های آموزشی، به دنبال آموزش موضوعات بوده‌اند. مثل آموزش ریاضی، آموزش علوم و ... اما امروزه نظام‌های آموزشی از موضوع‌محور به مهارت‌محور تغییر کرده‌اند تا مهارت‌های زندگی مثل کنترل خشم، سواد مالی، سواد عاطفی، رهبری خویشتن و ... را به دانش‌آموزان منتقل کنند.

این چرخش نظام‌های آموزشی، در دو مدل اجرا شده است:

1. در بعضی از کشورها، ساختار رسمی آموزشی در مدارس، مهارت‌محور شده است.
2. در بعضی از کشورها، ساختار رسمی آموزشی، موضوع‌محور باقی مانده است؛ اما به صورت غیر رسمی و آموزش‌های فوق برنامه، مهارت‌ها را آموزش می‌دهند.

نگرشی که آدم‌ها به خرج دارند به دو صورت است:

1. عده‌ای بسیار دست و دلبازند و به راحتی خرج می‌کنند. هر چقدر هم بی‌پول باشند، طرفدار این نگرش‌اند که «دنیا دو روز است و پول برای خرج کردن است»
2. عده‌ای نیز برخلاف دسته اول، هیچ‌گونه خرجی نمی‌کنند و فقط به جمع‌آوری آن می‌پردازند.

آیه 29 سوره اسرا، راهکاری کلیدی برای این موضوع ارائه می‌دهد: «دست‌بسته نباش، خیلی هم دستت را باز نکن» بنا به موقعیت اقتصادی هر شخص، تدبیر مالی درستی وجود دارد که باید آن را شناخت.

بسیاری از افراد، وقتی صحبت از پول می‌شود، اولین اقدامشان افزایش درآمد است. در حالی که پاسخ سواد مالی این نیست. سواد مالی، می‌گوید در هر وضعیت اقتصادی در هر جای دنیا، داستان از شیوه خرج کردن شروع می‌شود. سعدی می‌گوید: «بر احوال آن مرد باید گریست / که دخلش بود نوزده خرج بیست»

دخل نوزده و خرج بیست، نشان‌دهنده عدم تعادل در زندگی مالی است. برای رسیدن به این تعادل باید درآمد را افزایش یا هزینه‌ها را کاهش داد؟

افزایش درآمد کاری دشوار و زمان‌بر است. نمی‌توان امید داشت که همین امروز درآمدمان زیاد شود. اما کاهش هزینه‌ها می‌تواند از همین امروز شروع شود. همه ما معمولا «هدر رفت هزینه» داریم. در واقع چیزی حدود 10 تا 15 درصد از درآمدمان، تأثیری در کیفیت زندگیمان ندارند.

عده‌ای نیز فاصله بین خرج و درآمدشان را با قرض پر می‌کنند. اما این هم راهبرد درستی نیست. چرا که در حال خرج کردن درآمد آینده هستند. در این شرایط همواره نگران بازپرداخت بدهی‌اند و ممکن است شهرت و اعتبارشان نیز خدشه‌دار شود.

سعدی هم راهکار خود را مطرح کرده است: «چو دخلت نیست خرج آهسته‌تر کن / که می‌خوانند ملاحان سرودی / اگر باران به کوهستان نبارد / به سالی دجله گردد خشک رودی»

فرهاد جم می‌پرسد: اگر به هر روشی توانستم درآمدم را افزایش دهم، آیا تضمینی هست که هزینه‌هایم ثابت بمانند و افزایش نیابند؟

یافته‌ها نشان می‌دهد که معمولا با افزایش درآمد، هزینه‌ها نیز افزایش می‎‌یابند و افزایش درآمد لزوما پیشرفتی در زندگی مالی ایجاد نمی‌کند. بلکه با مدیریت خرج است که ثروت خالص به وجود می‌آید. فقر در جامعه مسئله نیست، مدیریت پول و تدبیر مسئله است. پیغمبر اسلام می‌فرمایند: «انی لا اخاف علی امتی الفقر، و لکن اخاف علیهم سوءالتدبیر». در نتیجه این یک ضرورت دینی است که آگاهی‌های مالی خود را افزایش دهیم تا دخل و خرج را بهتر تدبیر کنیم.

سواد مالی ابزارهایی برای مدیریت هزینه‌ها ارائه می‌دهد:

• یادداشت هزینه‌ها (در ماه‌های اول تا سوم): برای مدیریت هزینه‌ها، اول باید هزینه‌ها را ثبت کرد تا بتوان آن را اندازه‌گیری کرد.
• بودجه‌بندی (در ماه‌های چهارم به بعد): با کم و زیاد کردن بعضی از هزینه‌ها، می‌توان جلوی هدر رفت را گرفت و آن‌ها را اولویت‌بندی کرد.
• فهرست خرید: که ابزار بسیار مهمی در مدیریت هزینه‌هاست.