با آغاز همکاری‌های آموزشی‌پژوهشی آکادمی هوش مالی و دانشگاه تهران، تاکنون نزدیک به هفت‌هزار نفر درس اختیاری سواد مالی را انتخاب کرده‌اند و آن را گذرانده‌اند. تعریف پایان‌نامه‌هایی با موضوع سواد مالی، یکی دیگر از نتایج این همکاری است.

نیلوفر خانجانی با راهنمایی دکتر سیدمهدی ناجی اصفهانی و دکتر علی جدیدزاده، در پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد خود میزان اثربخشی این دورۀ آموزشی در یک ترم را سنجید. در ادامه، این پژوهش را مرور می‌کنیم.

دانشجویان با پشت سر گذاشتن دوران نوجوانی، وارد دنیای جوانی می‌شوند و یک‌باره، سنگینی بار مسئولیت‌های زندگی را روی دوششان احساس می‌کنند. از همین رو، یادگیری سواد مالی آن‌ها را در مدیریت بهتر بعد مالی زندگی یاری خواهد کرد. درس عمومی اختیاری «سواد مالی و اقتصاد فردی» به همین منظور از ترم بهمن 1399 و برای نخستین ‌بار در دانشگاه تهران ارائه شد و 657 نفر آن را انتخاب کردند.

مباحث دوره شامل هفت سرفصل اصلی مفاهیمی از اقتصاد، خرج و پس‌انداز، اعتبار و بدهی، کاریابی و درآمد، سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک و بیمه و تصمیم‌گیری مالی بود که در قالب سیزده ساعت و نیم ویدئو و در دوازده هفته به صورت آفلاین ارائه شد. دانشجویان موظف بودند تمرین‌های هفتگی نیز تحویل دهند و در دو امتحان میان‌ترم و پایان‌ترم حضور یابند. سه جلسۀ یک‌ساعته نیز برای رفع اشکال از مباحث برگزار می‌شد. حال سؤال مهم این‌جاست که آیا این درس اثربخشی داشته و بر دانش، نگرش یا رفتار مالی دانشجویان اثر معناداری گذاشته است؟

به همین منظور، دانشجویان در ابتدا و پایان ترم در آزمونی شرکت کردند. سپس، با استفاده از مدل رگرسیون چندمتغیره، عوامل محیطی کنترل شد تا مانع سوگیری شود. نتایج نشان داد نمرۀ این دانشجویان با میانگین سنی بیست‌ویک سال، در دانش، نگرش و رفتار مالی، به ترتیب 9/1، 4 و 8/1درصد افزایش داشته‌ است. این داده‌ها مشابه نتیجه‌ای است که کیزر و منخوف با فراتحلیل خود از شصت‌وهفت مطالعۀ سنجش اثربخشی دوره‌های سواد مالی در جهان به دست آورده‌اند.

نکتۀ شایان توجه آن است که این نتایج تنها برگرفته از یک ترم تحصیلی است و تکرار آن در ترم‌های بیشتر، نتایج دقیق‌تری به دست می‌دهد. انجام این پژوهش که برای اندازه‌گیری اثربخشی یک دورۀ آموزش سواد مالی، برای اولین بار در دانشگاه تهران ارائه شد، گام مهمی در راستای ارزیابی درس‌های کاربردی دانشگاه تهران به حساب می‌آید. امید است در پژوهش‌های مشابه بعدی، با طراحی و اجرای آزمایش‌هایی، در جهت هر چه دقیق‌تر شدن نتایج پیش برویم.