آموزه‌های سواد مالی در کلیله و دمنه-2

روایت دو داستان کوتاه درباره «حفظ و نگهداری مال»

حفظ و نگهداری مال

«کلیله» و «دمنه» نام دو شغال کوچک و در حقیقت شخصیت‌­های اصلی و روایتگر این کتاب هستند. این دو، در گفتگو با یکدیگر، چگونگی زندگی و تعامل با پادشاه و درباریان را بررسی می­‌کنند. این چنین «کلیله و دمنه» رنگی سیاسی به خود می­‌گیرد­. اصل این کتاب کهن، هندی است و نخستین بار در دوره ساسانیان، پزشکی چیره­‌دست به نام «برزویۀ طبیب» آن را به زبان پارسی پهلوی ترجمه می­‌کند. شخصیت‌های برخی داستان­‌ها، حیوانات هستند و در آن‌ها پندها و اندرزهای حکیمانه و کارآمدی نهفته است. در بررسی هر موضوع، یک یا چند داستان کوتاه و بلند روایت می­‌شود. یکی از این موضوعات، مسائل مالی و اقتصادی است؛ مواردی چون کسب درآمد، نگهداری مال، رعایت قوانین شراکت و معامله، پس‌­انداز، دخل و خرج  و برخی مفاهیم اخلاقی مرتبط مانند قناعت، تلاش، تدبیر و سخاوت. در کلیله و دمنه «حفاظت و مراقبت از مال» مهم‌­تر از «کسب و جمع آوری مال» است و هر دو در قالب داستان­‌هایی کوتاه آمده­‌اند:

گنج در بیابان

گنج در بیابان

مردی در بیابان گنجی پیدا کرد و بسیار خوشحال شد؛ اما چون حجم و وزن سکه­‌های طلا زیاد بود، نمی­‌توانست به راحتی آن را با خود به خانه ببرد. با خود اندیشید که بهتر است کارگری گرفته و چند شتر و اسب هم کرایه کند و گنج را زودتر از خودش به خانه بفرستد. می­‌خواست بدین شکل، بدون تحمل زحمت، از مالی که نصیبش شده، بهره وافری ببرد. پس با سهل‌­انگاری، گنج را به کارگران سپرد. گنجی که هرگز به خانه نرسید و توسط حاملانش به سرقت رفت. (باب تمهید بزرگمهر)

بسیاری افراد، مالی را به شکل اتفاقی از طریق «ارث»، «هدیه»، «قرعه‌کشی بانک»، «جوایز مسابقه» و ... به دست می­‌آورند؛ اما پس از مدتی به دلیل نگهداری یا خرج نامناسب، سهل‌­انگاری و ولخرجی، تمام آن را در زمان نسبتاً کوتاهی از دست می‌دهند. انسان گرچه در نظر اول این نوع اموال را ارزشمند می­‌داند و از به دست آوردنش خوشحال می‌­شود، اما از شیوه استفاده از آن می‌­توان فهمید، به نسبت ارزش واقعی، ارزش کمتری برای آن در نظر دارد؛ شاید چون به اندازه ارزش آن اموال تلاش نکرده است، آنها را کمتر ارزشگذاری می­‌کند. انسان­‌ها معمولا چنین اموالی را زائد بر زندگی مالی خود می­‌دانند و چون برای کسب آن­ها برنامه‌­ای نداشته‌­اند، بی­‌برنامه هم خرج می­‌کنند. ضرب المثل «باد آورده را باد می‌­برد» می­‌تواند به همین موضوع اشاره داشته باشد. هر مالی از جمله «مال اتفاقی» یا «درآمد تصادفی»، نیازمند مراقبت و تدبیر است. بر اساس یک قاعده سرانگشتی، هشتاد درصد از این اموال را باید پس­‌انداز و سرمایه‌­گذاری نمود و البته بیست درصد آن را هم می­‌توان خرج کرد تا لذت دستیابی به چنین مالی را نیز تجربه نمود.

دزد خانه

شبی مردی متوجه حضور دزدان بر پشت بام خانه‌­اش شد. پس تصمیم گرفت با ترفندی دزدها را به داخل خانه بکشاند و آن­ها را شناسایی کند. به کمک همسرش نقشه‌­ای طراحی کرد و بر اساس آن، هر دو با صدای بلند، به گونه­‌ای که دزدها بشنوند، شروع به گفتگو کردند. زن از شوهرش پرسید: «از چه راهی توانستی این همه مال به دست آوری؟» مرد گفت: «از گذشته­‌های دور، شب­‌ها به کنار دیوار خانه ثروتمندان شهر می­‌رفتم و چندین بار می­‌گفتم: «شَولَم، شَولَم.» با گفتن این کلمه هر آنچه پول و جواهرات قیمتی در آن خانه بود، جلو چشمانم می‌آمدند. من هم هر آنچه می‌­توانستم برمی‌­داشتم و از معرکه می­گریختم. تو هم یادت باشد درباره این رمز با هیچ کس حرفی نزنی تا کسی آن را یاد نگیرد.» دزدها با شنیدن این ماجرا و آموختن این کلمه، آن را به خاطر سپردند و پس از مدتی که حس کردند اهل خانه به خواب رفته­‌اند، به کنار دیوار خانه آمدند. سردسته­‌شان چند بار گفت: «شولم، شولم» و بی­‌درنگ وارد خانه شد. البته که مورد ضرب و شتم صاحبخانه قرار گرفت و به همراه دوستانش در تله افتاد. صاحبخانه در حال تنبیه سردسته دزدان، به او گفت: «به راستی تو چه اندیشیده بودی؟ من با زحمت و تلاش فراوان، تدریجی و در طی سالیان دراز، مالی از راه حلال کسب کرده‌­ام، که تو در چشم­‌برهم­‌زدنی همه را در توبره کنی و با خود ببری؟ بی­‌شک برایت لذت هم دارد «ره صدساله» را «یک­شبه پیمودن» و بی درد و رنج به ثروت رسیدن؟ گمان بردی که «شولم شولم» معجزه می­‌کند؟ بدان! این کلمه، ترفندی بود که به کار بستم و مالم را از گزند تو حفظ کردم.» (باب برزویۀ طبیب)

«شولم شولم» اسم رمز شیوه­‌های کسب موفقیت و ثروتِ یک­‌شبه و از راه­‌های میان­‌بُر است. هیچ راه میان­بری به موفقیت و ثروت راه ندارد و کسانی که یک­‌شبه به ثروت رسیده‌­اند، صد سال در مسیرش گام برداشته­‌اند. فرآیند کسب ثروت – مانند موفقیت در هر حوزه دیگری – قانونمند، روشمند و البته زمان­‌بر است. این فرآیند از شناسایی نیازهای آینده (اهداف) آغاز می­‌شود و تا برنامه­‌ریزی و اجرا در زمان حال ادامه می‌یابد. هر چه فاصله میان تحقق اهداف مالی و اقدام برای آن کوتاه­‌تر شود، فرد باید هزینه و فشار بیشتری را تاب آورد. هر چیزی بهایی دارد و بهای ثروت، طی کردنِ درست مسیر صحیح آن است.

هشتگ‌های مرتبط


نظر خود را بنویسید

مطالب پیشنهادی