در ایران بیش از سی میلیون بازی‌کن در بستر‌های مختلف مشغول بازی هستند. محبوب‌ترین و پرطرف‌دارترین بستر بازی در ایران، بازی‌های تلفن همراه و بعد از آن، بازی‌های کنسولی و بازی‌های رایانه‌ای هستند. از جمعیت حدوداً سی‌میلیونی بازی‌کن‌ها، تقریباً 30 تا 40 درصد بزرگسالان بالای هجده سال هستند.

در چند سال اخیر پدیده‌ای با عنوان «بازی‌وارسازی» به ویژه در سازمان‌ها و با هدف ارتقای عملکرد منابع انسانی بدون ایجاد نارضایتی در آن‌ها رایج شده است. این بازی جدا از اینکه طعم احساسی یا شبیه‌سازی از واقعیت به موضوع مدنظر می‌دهد، جنبه‌های نرمی نیز به آن اضافه کرده و آن را تلطیف می‌کند. مفهوم دیگری به نام «یادگیری از طریق بازی» یا «سرگرم‌آموزی» مطرح است؛ یعنی آموزش از طریق بازی. شبیه‌سازی به طور حتم کمک می‌کند افراد مهارتی را که احتمالاً در واقعیت با آن مواجه‌اند، بدون ریسک انجام دهند. بنابراین، سرگرم‌آموزی یا بازی‌وارسازی در آموزش هر موضوعی وارد شود، کمک می‌کند مفهوم در محیط نرم و آرام و سرگرم‌کننده آموخته شود.

طیف بازی‌ها، از بازی‌های کاملاً سرگرم‌کننده تا بازی‌های ساخته‌شده با تحقیق و توسعه در دانشگاه‌ها تقسیم‌بندی می‌شود. اصطلاح «بازی‌های جدی» در حوزه‌های بسیار متعدد و متنوع، حتی فراتر از آموزش، به کار می‌رود. بازی‌های جدی، یعنی بازی‌هایی که تیم سازنده پیش از تولید و در حین ساخت و پس از نشر تحقیقاتی دربارۀ آن انجام می‌دهد. آن‌ها قصد دارند موضوعی آموزشی را منتقل کنند و به همین دلیل، تحقیق می‌کنند که موضوع آموزشی را با چه مکانیک‌ها و ابزار و مهارت‌هایی می‌شود آموزش داد. سپس، سعی می‌کنند آن مهارت‌ها و مکانیک‌ها را در بازی خود به کار گیرند. بنابراین، محصول نهایی در بازی جدی، با هدف آموزش و یادگیری ارائه می‌شود.

در دنیا بازی‌هایی بسیاری در قالب‌های گوناگون برای آموزش مفاهیم مالی ساخته شده است. در این میان تعدادی از نمونه‌های ایرانی آن هم ترجمه ‌شده است؛ اما آن‌ چه با اقتصاد ایران هم‌خوان است، نیازمند تألیف است، یعنی رویکرد تألیفی به بازی و نگاه کلان به مجموعهٔ محتوای ‌سواد مالی. در دنیا بازی‌های تحت وب یا کنسولی در حوزهٔ امور مالی طراحی شده که به دلیل مفاهیم آموزشی و جدی، بار سرگرم‌کنندگی کمی دارند؛ اما بعضی از بازی‌ها نیز در کنار آموزش، سرگرم‌کنندگی را نیز حفظ کرده‌اند. در طراحی این بازی‌ها باید مفاهیم سواد مالی به صورت جامع دیده شود. نمی‌شود تمام بار ساخت بازی را به دوش بازی‌سازها گذاشت، بلکه باید در رویدادهایی طرح‌ بحث شود که هم جامعیت را در نظر بگیرند، هم مفاهیم درست باشد، هم از سرگرم‌کنندگی کم نشود.

این مطلب را در هفته‌نامۀ اطلاعات بورس بخوانید.